Б.Энхбаяр: Шүүгч, шүүхийг Ерөнхийлөгч, УИХ, Засгийн газраас хамгаалах хэрэгтэй

УИХ-ын Хууль зүйн байнгын хорооны өнөөдрийн хуралдаанаар Монгол Улсын шүүхийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг хэлэлцэж байна.

Хуулийн төсөлд шүүх, шүүгчийн хараат бус байдлыг хэрхэн хамгаалах хийгээд хэрэв зөрчил гаргавал ямар хариуцлага тооцох талаар УИХ-ын гишүүн Д.Ганбат тодрууллаа.

Тэрбээр “Шүүх, шүүгч хараат бус байна. Шүүх, шүүгчийн хараат бус байдалд нөлөөлсөн, хараат байдлаар асуудлыг шийдвэрлэсэн байвал ямар хариуцлага хүлээх вэ. Сахилгын хариуцлага тооцоод өнгөрөх юм уу. Эсвэл өөр төрлийн ял зэм байна уу. Шүүхийн хараат бус байдлыг хангахын тулд цалин хөлс чухал. Хуулийн төсөлд энэ талаар орсон уу” гэсэн юм.

2016 онд УИХ-ын 48-р тогтоолоор 699 шүүгч ажиллахаар тогтоол баталсан боловч өнөөдрийг хүртэл заасан орон тоонд хүрээгүй

Түүний асуултад УИХ-ын гишүүн, ажлын хэсгийн ахлагч Б.Энхбаяр “Шүүгчийн хараат бус байдал, шүүх эрх мэдлийн бие даасан байдалд халдаж, алдагдуулж байгаа шийдвэрийг Ерөнхийлөгч, УИХ, Засгийн газар гэсэн Үндсэн хуулийн бие даасан дээд түвшинд шийдвэр гаргаж байгаа гэсэн дүгнэлт байдаг. Тиймээс бие даасан институт, эрх мэдэл гэдэг утгаар нь энэ хүмүүсээс хамгаалах хэрэгтэй. Ажлын хэсгээс төсөлд шинэ томъёолол оруулсан. Агуулга нь Ерөнхийлөгч, Засгийн газар, УИХ шүүхийн бие даасан, хараат бус байдалд халдсан бол Шүүхийн ерөнхий зөвлөл даруй хуралдаж, Үндсэн хуулийн Цэцэд хүсэлт хүргүүлнэ гэж заасан. Үндсэн хууль ёсоор Шүүхийн ерөнхий зөвлөл шүүгч, шүүхийн хараат бус байдлыг хамгаалах ёстой. Шүүх эрх мэдэлд халдаад байхад ШЕЗ хамгаалахгүй байсаар ирсэн. Тиймээс хэрэв ийм тохиолдол гарвал халдсан хүмүүсийг Үндсэн хуулийн Цэцэд хандаж, огцруулна” гэлээ.

Өнөөдрийн байдлаар манай улсад 518 шүүгч ажиллаж байна. 2016 онд УИХ-ын 48-р тогтоолоор 699 шүүгч ажиллахаар тогтоол баталсан боловч өнөөдрийг хүртэл заасан орон тоонд хүрээгүй гэдгийг ШЕЗ-өөс танилцууллаа.

Шүүгчийн ачаалал өндөр байгаа бөгөөд иргэний хэрэг 200 орчмыг шийдвэрлэхээр тусгасан байдаг ч 300-400 хэргийг шийдвэрлэж байгааг мөн хэллээ.

УИХ-ын гишүүн Б.Энхбаяр шүүгчийн цалинтай холбоотой зөрүүтэй мэдээлэл нийгэмд түгснийг хэлсэн юм. Өөрөөр хэлбэл манай улсад ажиллаж байгаа

• анхан шатны шүүгч нарын дундаж цалин 2.7
• давж заалдах шатны шүүгч нарын дундаж цалин  3 сая байдаг гэв.

Харин Улсын Дээд шүүхийн шүүгч нарын цалин дунджаар 5-6 сая байдаг бөгөөд тус шүүхийнхэн тусдаа төсвөө батлуулдаг тул нийгэмд шүүгч нарын цалин дунджаар 5-6 сая гэсэн ойлголтыг төрүүлсэн байх гэдгийг УИХ-ын гишүүн Б.Энхбаяр онцоллоо.