Ковид-19-ийн үүсэл гарлыг судалсан мэргэжилтэнтэй хийсэн ярилцлага

CGTN саяхан Ковид-19-ийн үүсэл гарлын асуудлаарх Хятад—Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагын хамтарсан судалгааны багийн Хятадын талын мэргэжилтэн, Хятадын Амьтан ба байгаль орчны хэсгийн дарга Тун Игантай ярилцлаа.

Тун Иган хэлэхдээ, гол гол байр суурь, агуулгын хувьд тийм ч их өөрчлөлт байхгүй, өмнийнхөөс илүү баялаг бүрэн боллоо. Судалгаа өндөрлөх үеийн тайлан 100 гаруй хуудас байсан бол одоо бид олон хавсралт, баримт, ярилцлага гэх мэтийн олон агуулга нөхсөн тул 300 орчим хуудас хүрэх магадлалтай.

Манай хэсгийн Хятадын талаас Хятадын Өвчнийг хянах урьдчилан сэргийлэх төвийн Өвчний вирусийн газар, Чинхуа их сургууль зэрэг байгууллагын мэргэжилтнүүд байгаа бөгөөд Үханий зарим мэргэжилтнүүд бидэнд туслан, Үханий тоо баримтуудыг олж өгсөн юм. Гадаадын мэргэжилтнээс хамгаас илүү харилцаатай байсан нь зэрлэг амьтны эмгэг төрүүлэгчийн холбоотой судалгаа хийдэг Америкийн Peter Daszak юм.

Манай хэсэг гол нь таван талын судалгаа хийлээ: Түүний нэг нь Хуананий далайн амьтны захад амьтны бүтээгдэхүүнтэй холбогдуулан зах дахь дээжийг судалжээ. Тус захад амьд амьтан худалдаж байна гэж хүмүүс хэлцгээж байлаа. Хэрэг дээрээ амьд амьтан худалдаагүй. Олон жилийн өмнө худалдаж байсан магадгүй. 2016, 2017 оны үед Хятад улс зэрлэг амьтныг хамгаалах хуулийн хоёр дахь хэвлэлийг хэрэгжүүлснээс хойш захын удирдах байгууллага энэ талаар чанд хянасан юм. Үхань хотын гол бүсэд иймэрхүү амьд зэрлэг амьтан худалдах боломжгүй.

Цар тахлын дараа улсаас олон байгууллагыг дайчлан гэрийн тэжээвэр амьтан, зэрлэг амьтанд өргөн цар хэмжээ бүхий хяналт тавьжээ. Судалгаа хийсний дүнд тэдгээр амьтнаас Ковид-19 илрээгүй, баримтгүй зүйлийг бол бид байхгүй гэж дүгнэдэг. Сүүлийн үед Хуананий далайн амьтны захын хүйтэн дамжааны асуудалд анхаарал хандуулж байна.

Анх эхэндээ далайн амьтны хүйтэн дамжаагаар дамжих боломжийг төсөөлөөгүй учраас эхний шатанд энэ талын дээжийг аваагүй. Энэ удаа бид эргэцүүлэн төсөөлсөн бөгөөд тухайн үеийн бизнесманиас маш цөөхөн дээжийг олсон, эерэг хариу гараагүй. Гэхдээ тухайн үеийн орчноос эерэг хариу олон гарч байсан бөгөөд одоо бодоход олонх нь хүйтэн дамжаатай холбоотой байжээ. Тухайлбал хүйтэн дамжааны бүтээгдэхүүн, зарим хөлдүү амьтан, далайн бүтээгдэхүүн зэргийг худалддаг лангүй орчмын орчноос авсан дээжийн эерэг хариу нь бусад хэсгээс илүү олон байжээ. Ийм учраас хүйтэн дамжаагаар дамжин Хуананий далайн амьтны захад орсон магадлал ч бий гэж бид бодох боллоо.

Байгалийн дамжуулагчаас сарьсан багваахайн магадлал хамгийн өндөр. Одоогийн байдлаар халдвар авах боломж ихтэй иймэрхүү дамжуулагч амьтан хэрэг дээрээ маш олон байдаг. Бидний судалснаар, муур, булга, бар, нохой зэрэг амьтнуудыг дурдаж болно. Цар тахлын дараа амьтан хүнээс халдвар авсан талын мэдээлэл байсан боловч эдгээр амьтнаас хүнд халдварласан тухай гэрч байхгүй. Бидний судалгаанд хамрагдаагүй олон амьтан дамжуулагч байх магадлал ч бий. Гэхдээ одоо баримтгүй байгаа юм.

Үханий вирус судлалын газартай танилцан шалгах талаар бид ихээхэн цаг зарцуулж, олон талын хүмүүстэй уулзан санал бодлоо солилцжээ. Олон дахин ярилцсаны дүнд бүгдээрээ санал нэгтэй дүгнэлтээ гаргасан юм гэжээ.