Бидэнтэй нэгд

Нийгэм

“Хүннү-Археологийн шинэ нээлт” тусгай үзэсгэлэнгийн нээлт боллоо

Нийтэлсэн

Үзэсгэлэнг нээж ШУА-ийн Археологийн хүрээлэнгийн захирал, доктор, дэд профессор Г.Эрэгзэн хэлэхдээ, “Ноён уул бол Монголын археологийн нэрийн хуудас болсон хамгийн том дурсгал юм. Хүннүчүүд бодитоор оршин байсан гэдгийг анх тогтоож өгснөөрөө алдартай. Ноён уулаас олдсон эдгээр дурсгалын дийлэнхийг буюу 60-90 хувийг нэхмэл эдлэл эзэлж байна. Органик нэхмэл эдлэл Хүннүгийн булшнаас бараг илэрдэггүй бол Ноён уулын дурсгалаас хувцас, өмсгөлийн холбогдолтой олдвор, хэрэглэгдэхүүн хамгийн олон тоогоор илэрдгээрээ онцлогтой. Монгол-Оросын хамтарсан төслийн хүрээнд нэхмэл эдлэлийг маш олноор нь илрүүлсэн учир төслийн нэрийг “Археологийн шинэ нээлт” хэмээсэн” гэв.

\

Монголын эртний нүүдэлчдийн анхны төрт улс Хүннү гүрний ихэс язгууртны булш, оршуулга бүхий Ноён уулын дурсгал Хүннү судлалд томоохон байр суурь эзэлдэг. 1924-1925 онд Оросын судлаач П.К.Козловын удирдсан “Монгол-Түвдийн шинжилгээний анги” Ноён уулын дурсгалт газарт анх археологийн малтлага судалгаа хийснээр Хүннүгийн соёлын биет өвийг нээж олсон бөгөөд уг үйл явдлыг XX зууны их нээлтийн нэг хэмээн үздэг.

ШУА-ийн Археологийн хүрээлэн, ОХУ-ын ШУА-ийн Сибирийн салбарын Археологи-этнографийн хүрээлэнтэй хамтарч 2006-2015 онд Ноён уулын дурсгалт газарт Хүннүгийн язгууртны 4 булш, дагуул 4 булшийг орчин үеийн арга зүйн дагуу малтлага судалгаа хийж 1200 гаруй биет олдвор хэрэглэгдэхүүн илрүүлэн олжээ. Энэхүү судалгааны үр дүнд өмнө нь бүтэн байдлаар илэрч байгаагүй нэхмэл эдлэл, Ромын эзэнт гүрнээс гаралтай мөнгөн хөөмөл чимэг, домгийн амьтдын дүрст адууны мөнгөн тоног зэрэг ховор олдвор илэрсэн байна.

Археологийн малтлага судалгааны ажлын дараа олдвор хэрэглэгдэхүүний сэргээн засварлалт, лабораторийн нарийвчилсан шинжилгээний ажлыг бүрэн хийснээр ийнхүү энэ жил судалгааны үр дүнг олны хүртээл болгох боломж бүрджээ.

Энэхүү тусгай үзэсгэлэнд Ноён уулын дурсгалт газарт Монгол-Оросын хамтарсан экспедицийн малтлага хийсэн Хүннүгийн язгууртны булшнаас илэрсэн олдворуудаас сонгосон 200 гаруй дэсийн 400 орчим зүйлсийг дэглэн үзүүлж байна.

Тухайлбал, Дундад Азиас гаралтай нэхмэл эдлэлүүд, хивс, эсгий ширдэгний үлдэгдэл, мөнгөн эдлэлүүд, алт мөнгөн чимэглэлүүд, эсгий ширмэл ширдгийн сэргээсэн загвар, авсны алтан чимэглэл модон суурины хамт, гэзэг үс торгон уутын хамт, хувцасны хэсэг, шавар ваар сав зэргийг дэлгэжээ.

Үзэсгэлэнг ШУА-ийн Археологийн хүрээлэн, Монголын Үндэсний музей хамтран зохион байгуулж байгаа бөгөөд Соёлын Яам, Соёл урлагийг дэмжих сангийн санхүүжилтээр хэрэгжүүлж буй төсөл юм.

ШУА-ийн Археологийн хүрээлэнгийн Эрдэмтэн нарийн бичгийн дарга Н.Эрдэнэ-Очир, “2010 онд Монгол Улсын Засгийн газрын тогтоолоор Хосгүй үнэт дурсгалын жагсаалтад бүртгэсэн Грек, Ромын хийцтэй мөнгөн хөөмөл чимэглэл болон ноёнд бараалхаж буй мөчийг дүрсэлсэн нэхмэл эдлэлийн хэсэг энэхүү үзэсгэлэнгийн үнэ цэнтэй үзмэрт тооцогдож байна. Ноён уул хөрсний хувьд онцлогтой. Ер нь Хүннүгийн язгууртны булш элсэрхэг газраас олддог. Элсэнд ямар ч органик эдлэл ул мөргүй исэлдэж алга болдог. Хүннүгийн үед хагас цэвдэгтэй хатуу хөрсөнд, маш гүнд язгууртны булшыг байгуулж оршуулсан байдаг. Хадгалалтын орчин нөлөөлж органик эдлэлүүд харьцангуй сайн хадгалагдаж үлдсэн. Сүүлийн үед дэлхийн дулаарал явагдаж байгаа нь нөлөөлж байна. П.К.Козловын үед гардаг байсан олдворууд дахин хэрэглэж болох хэмжээний байдаг байсан бол энэхүү олдворуудыг хоёр жилийн хугацаанд сэргээн засварлаж байж олны өмнө дэлгэх боломжтой болсноороо онцлогтой” гэв.

Тус үзэсгэлэн гурван сарын турш олон нийтэд нээлттэй ажиллана.

Грекийн домгийн бурхан Геракл ба Омфала нарыг дүрсэлсэн дурсгал 2006 оны малтлага судалгаагаар Ноён уулын Хүннүгийн язгууртны булшнаас илэрчээ. Энэхүү дурсгалын эх олдвор ШУА-ийн Археологийн хүрээлэнгийн сан хөмрөгт хадгалагдаж буй аж.

Ноёнд бараалхаж буй мөчийг дүрсэлсэн нэхмэл эдлэлийн хэсэг 2006 оны малтлага судалгаагаар илэрсэн Монгол Улсын хосгүй үнэт олдвор Ноён уулын 20 дугаар булшнаас олджээ. Исэр дээр сууж буй нэг язгууртан, түүнд хандаж буй 9 хүнийг дүрсэлсэн байна. Энэхүү дурсгалыг Оросын сэргээн засварлагчид хоёр жилийн хугацаанд сэргээн засварлажээ. Эдгээр олдвор анх удаа олны хүртээл болж буй юм.

Эх сурвалж: Шинжлэх ухааны академи

CRI Монгол радио4 цаг өмнө

Томас Бах ХТРТ-ийн мэдээллийн хөгжлийг өндрөөр үнэлэв

CRI Монгол радио5 цаг өмнө

Ли Чян Хятадын олон улсын импортын VII экспогийн нээлтэд үг хэллээ

CRI Монгол радио5 цаг өмнө

Ли Чян Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэтэй уулзав

CRI Монгол радио5 цаг өмнө

Экспогийн талаар гадаадын компаниуд юу хэлэв ?

CRI Монгол радио19 цаг өмнө

Ши Жиньпин Хүбэйд ажиллаж байна

CRI Монгол радио23 цаг өмнө

Хятадын олон улсын импортын VII экспо нээгдлээ

CRI Монгол радио2 өдөр өмнө

77 улс орон, олон улсын байгууллага 7 дахь CIIE-ийн үндэсний үзэсгэлэнд оролцоно

CRI Монгол радио2 өдөр өмнө

Гуанжөүгийн 136 дахь үзэсгэлэн яармаг өнөөдөр өндөрлөнө

CRI Монгол радио2 өдөр өмнө

“Шэньжөү-18” нисгэгчтэй сансрын хөлөг амжилттай газардав

CRI Монгол радио5 өдөр өмнө

Хятад, Америкийн банк санхүүгийн ажлын хэсгийн зургаа дахь уулзалт боллоо

CRI Монгол радио5 өдөр өмнө

Хятадын өнгөлөг хотууд

CRI Монгол радио5 өдөр өмнө

2024 оны Дэлхийн хотуудын өдрийн Хятад дахь арга хэмжээ Шанхайд нээлтээ хийв

CRI Монгол радио5 өдөр өмнө

ЕХ-ны үйлдэл дотоод хагаралд хүргэж болзошгүйг анхааруулав

CRI Монгол радио5 өдөр өмнө

Хятадын Олон улсын импортын 7-р экспогийн бэлтгэл бүрэн хангагдав

CRI Монгол радио5 өдөр өмнө

1000 кВ-ын хэт өндөр хүчдэлийн хувьсах гүйдлийн төсөл албан ёсоор ашиглалтад орлоо

Энтертайнмент3 жил өмнө

ХАЙРЫН ШҮЛЭГ | Хайраар жигүүрлэсэн зүрх хамгийн тунгалаг байдаг

Дэлхий2 жил өмнө

Монголын чадамгай гадаад бодлогын механизм эргэн ирлээ

Нийгэм1 жил өмнө

Э.Дуламсүрэн: Дайвар ачаатай тохиолдолд “УЛААН ГАРЦ”-аар нэвтрэх ёстой

Дэлхий10 сар өмнө

Согтуу зорчигч ажилтныг хазсан шалтгаанаар АНУ руу ниссэн ANA компанийн онгоц Токиод буцаж газарджээ

Эдийн засаг2 жил өмнө

Талын Зам -Шинэ Хөгжлийн гарц

Нийгэм1 жил өмнө

Х.Мөнхзаяа: Би тулга тойрсон жижиг улаач байхыг хүсдэггүй

Улс төр2 жил өмнө

АН-ын бүлгээс Монгол Улсад нүүрлэсэн 13 ХЯМРАЛЫГ нэрлэлээ

Нийгэм11 сар өмнө

Г.Болормаа: Эрх баригчид “Авлигын шүүх” гэх хэдхэн шүүгчтэй учраа олохыг хүсэж байна

Нийгэм2 жил өмнө

Монгол Улсын Төрийн сүлд, далбаа хэрхэн бүтсэн талаар түүх

Нийгэм2 жил өмнө

Аймаг, сумдын баяр наадмын товыг НЭГТГЭН ХҮРГЭЖ БАЙНА

Covid-193 жил өмнө

Коронавируст халдварын эсрэг дархлаажуулалтын 35 цэгийн байршил

Эдийн засаг2 жил өмнө

ГЕГ-ын статистик мэдээлэл

Нийгэм2 жил өмнө

Сун Гүй Мин: Монголын уул уурхайн салбарын хөгжилд Шинь Шинь компани хоёр том технологи нэвтрүүлсэн

Улс төр2 жил өмнө

Ханшийг тогтворжуулах чиглэлээр интервенц хийдэггүй

Эдийн засаг3 жил өмнө

Нөөцийн мах зах, худалдааны төвөөс 1.6 дахин хямд байна

Нийгэм3 долоо хоног өмнө

Энэ амралтын өдрүүдэд ДОЛООН байршилд зам хааж, шинэчилнэ

Энтертайнмент5 сар өмнө

CHEF’s TABLE: Дэлхийд танигдсан зоогийг мэргэжлийн тогоочийн гараас амтлах үдэш

Энтертайнмент5 сар өмнө

Гар утсан дээрх ажлын App-уудаа устгахаас таны амралт эхэлнэ

Энтертайнмент5 сар өмнө

ATOX Esports анх удаа ESL Pro League-т оролцохоор боллоо

Эдийн засаг5 сар өмнө

“Замын-Үүд, Эрээний эдийн засгийн хамтын ажиллагааны бүс”-ийн хөрөнгө оруулалтын чуулга уулзалт боллоо

Улс төр5 сар өмнө

Д.Ганбат: Цалинтай ээжийн 50 мянган төгрөгийг цалин шиг цалин болгоё л доо

Улс төр5 сар өмнө

ШИНЭ ХОРШОО I Ардчилсан нам 180 мянга гаруй малчдаас уучлал гуйх ёстой

Улс төр5 сар өмнө

Шадар сайд, УОК-ын дарга С.Амарсайхан цаг үеийн асуудлаар мэдээлэл өгч байна

Дэлхий6 сар өмнө

ОХУ-ын ерөнхий сайдад Changan загвараар үйлдвэрлэсэн Волга автомашин бэлэглэжээ

Дэлхий6 сар өмнө

Киргизстаны нийслэлд Энэтхэг, Пакистаны оюутнууд, цагаачдын эсрэг үймээн гарчээ

Дэлхий6 сар өмнө

Франц улсад хар тамхины гэмт хэрэгтнийг замаас нь оргуулсан зэвсэгт халдлага гарав

Дэлхий6 сар өмнө

Өмнөд Солонгосын тагнуулын байгууллага Ким Жон Уныг магтсан суртал нэвтрүүлгийн дууг хориглох хүсэлт гаргажээ

Энтертайнмент6 сар өмнө

Apple компани iPad бүтээгдэхүүнийхээ шинэ загваруудыг танилцууллаа

Дэлхий6 сар өмнө

Хүчтэй борооны улмаас Хятадад хурдны зам нурж, 24 хүн амиа алдав

Энтертайнмент7 сар өмнө

БНСУ “BTS” хэмээх нэртэй хиймэл дагуул хөөргөжээ