Нийгэм
Д.Сайнсайхан: Луу жилд хар нохойн ам өөрчлөгдөж зүүн урд зүгт шилжиж байна
Билгийн тооллын 17 дугаар жарны “Хилэнт-Эх” хэмээх модон луу жил удахгүй гарч, монголчууд уламжлалт Цагаан сарын баяраа тэмдэглэх гэж байна.
Монголчууд Шинийн нэгний өглөө зүг, мөрөө гаргаснаар тухайн жилийнхээ барцад саадыг арилгалаа хэмээн үздэг учраас зүг мөрийн зурхайг чухалчилдаг.
Ийнхүү зүг мөр гаргахдаа цог хийморийн зүг рүүгээ гарч, буян хишгийн зүгээс ирдэг. Хэрэв цог хийморийн зүгт хар нохойн ам тохиох аваас хийморийн зүг рүүгээ бус, эмийн зүг тийш гарч буян хишгийн зүгээс ирдэг учиртай. Хар нохойн ам нь хэдэн жилийн давтамжтай өөрчлөгддөг ажээ. Жишээ нь, өнгөрч буй туулай жилд хар нохойн ам зүүн зүгт байрлаж байсан бол гарч буй “Хилэнт эх” хэмээх модон луу жилд зүүн урд зүгт байрлаж байгаа юм.
Хар нохойн ам хэмээх ойлголтын тухай Бусдад туслахуй анагаах ухааны Манба дацан хийдийн зурхайч, Анагаах ухааны магистр Д.Сайнсайханаас тодруулахад “Монголчууд аливаа бэлгэшээлтэй сайн үйлийг хийхэд зүгийг их чухалчилдаг. Үүнд: бэр авч гарах, оршуулгын зан үйл, хол аян замд гарах, зэрэг үйлүүдэд жил, сар, өдрийн хар нохойн амыг нарийвчлан үзэж тэр зүгийг цээрлэдэг уламжлалтай.
Цагаан сарын шинийн нэгний өглөө ирж буй жилийнхээ сайн сайхан байхыг бэлгэдэж зүг мөрөө гаргахдаа жилийнхээ хар нохойн амыг чухалчлан анхаарч хардаг.
Хар нохойн ам нь жил болгон тогтмол нэг зүгт байдаггүй бөгөөд үүнийг мэдлэг дутмаг хүмүүс эндүүрэх тал сүүлийн үед маш их ажиглагдаж байгаа учраас тухайн жил ямар жил урган гарч байгаагаас хамаарч “Огторгуйн хар нохойн ам” дараах байдлаар зүг чиг нь өөрчлөгдөг.
Тухайлбал,
- Бар, туулай жил гарвал – зүүн зүгт
- Луу жил гарвал – зүүн урд зүгт
- Могой, морь жил гарвал – урд зүгт
- Хонь жил гарвал – баруун урд зүгт
- Бич, тахиа жил гарвал – баруун зүгт
- Нохой жил гарвал – баруун хойд зүгт
- Хулгана, гахай жил гарвал – хойд зүгт
- Үхэр жил гарвал – зүүн хойд зүгт байрлана.
Энэ жилийн тухайд буюу “Хилэнт эх” хэмээх модон луу жилд өмнөх хоёр жилийн зүүн зүг байсан хар нохойн ам өөрчлөгдөж зүүн урд зүгт шилжиж байна. Тиймээс луу жилд гал суудалд суусан хүмүүс зүүн урд зүгт зүгээ гаргахгүй, эмийн зүг буюу хойд зүгтээ зүг чигээ гаргаарай” гэлээ.
|
“МАНБА ДАЦАН ХИЙД”-ИЙН ЗУРХАЙЧ Д.САЙНСАЙХАНЫ ХАР НОХОЙН АМЫГ ТООЦОН ГАРГАСАН “ХИЛЭНТ ЭХ” ХЭМЭЭХ МОДОН ЛУУ ЖИЛИЙН ЗҮГ МӨР ГАРГАХ ЗУРЛАГА, СУУДЛЫН ЗАСАЛ |
|||
|
Суудал |
Гарах зүг, унших тарни, дом |
Хүйс |
Төрсөн он |
|
Гал |
“Хар нохойн ам энэ жил зүүн урд зүг буюу цог хийморийн зүгт байгаа учир” хойд зүг буюу эмийн зүгт гарч “Ум базар дагийни базар еэ мамаа бизаяа суухаа” тарнийг 7-21 удаа уншиж зүүн хойд зүг рүү чиглэж гал гаргаж түүнийгээ ус, цасаар унтраан хаяж нар зөв тойрч буян хишгийн зүг урд зүгээс ирнэ.
Анхаарах зүйлс: Албин, шуламс, хаан ад хорлох гэм байх тул бэр авах хийгээд бэр авах, хүүр тоосго шатаах газарт бүү оч. Эсгий эд, улаан өнгийн эд, зээрд зүс өнгийн унаа морь авах, сохор болон бэлэвсний идээг тэвч. Ногоо шарлах үед тотгор байх тул Зүгдорнамжал, Дорнамжом, Цэнд, Саа юм айлтга. |
Эр |
1920, 1928, 1936, 1944, 1952, 1960, 1968, 1976, 1984, 1992, 2000, 2008, 2016, 2024 |
|
Эм |
1916, 1924, 1932, 1940, 1948, 1956, 1964, 1972, 1980, 1988, 1996, 2004, 2012, 2020 | ||
|
Шороо |
Баруун зүгт буй цог хийморийн зүгт гарч “Ум бадма дагийни хум мамаа бизаяа суухаа” тарнийг 7-21 уншиж зүүн зүгт чулуу, шороо цацаж буян хишгийн зүг баруун урд зүгээс ирнэ.
Анхаарах зүйлс: Лус , савдаг, үхээр хорлох гэм байх тул байшин барих, газар ухах, мод таслах, чулуу ховхлох зэргийг тэвч. Их эрдэнийн эд, шар өнгийн сав, эд, хөгшин хонь, үхэр авахыг тэвч. Булгийн ус, чоно идсэн малын махнаас цээрлэ. Хаврын гурван сард тотгор гарах тул Додигалсан, Догсүн айлтга. |
Эр |
1919, 1927, 1935, 1943, 1951, 1959, 1967, 1975, 1983, 1991, 1999, 2007, 2015, 2023 |
|
Эм |
1917, 1925, 1933, 1941, 1949, 1957, 1965, 1973, 1981, 1989, 1997, 2005, 2013, 2021 | ||
|
Төмөр |
Баруун урд зүгт буй цог хийморийн зүгт гарч “Ум раднаа дагийни хум мамаа бизаяа суухаа” тарнийг 7-21 уншаад хойд зүгт төмөр эдлэлийн зүйлд хүрч, жижиг гал гарган хаяж буян хишгийн зүг баруун зүгээс ирнэ.
Анхаарах зүйлс: Хэл ам, чөтгөр шулам хорлох тул хэрүүл тэмцэл хийх болон хаданд авирахыг тэвч. Төмөр эд, ямаа, илжиг авахыг тэвч. Гөрөөсний мах цээрлэ. Ус хөлдөх цагт тотгор байх тул Гонзэг, хэл амны ном уншуул. |
Эр |
1918, 1926, 1934, 1942, 1950, 1958, 1966, 1974, 1982, 1990, 1998, 2006, 2014, 2022 |
|
Эм |
|||
|
Огторгуй |
Зүүн хойно буй цог хийморийн зүгт гарч “Ум пагма хум мамаа бизаяа суухаа” тарнийг 7-21 уншаад зүүн урд зүгт огторгуйд модны үртэс цацаж, баруун хойд зүг буй буян хишгийн зүгээс ирнэ.
Анхаарах зүйлс: Сангасын зэтгэр, тийрэнгийн хорлолтой. Гэр байшингийн дээвэр хийх, гөрөөс агнахыг тэвч. Араатны арьс, цагаан өнгийн унаа морь, цагаан нохой бүү ав. Тахиа болон доголон малын мах бүү ид. Газар ногоорох үед тотгор байх тул Алтангэрэл, Цагаан шүхэрт уншуул. Чойжоо дүгжүү айлтга. |
Эр |
1917, 1925, 1933, 1941, 1949, 1957, 1965, 1973, 1981, 1989, 1997, 2005, 2013, 2021 |
|
Эм |
1919, 1927, 1935, 1943, 1951, 1959,1967, 1975, 1983, 1991, 1999, 2007, 2015, 2023 | ||
|
Ус |
Зүүн зүгт буй цог хийморийн зүгт гарч “Ум гарма дагийни хум мамаа бизаяа суухаа” тарнийг 7-21 уншиж, баруун зүгт ус цацаж дээгүүр нь алхаад хойд зүг буюу буян хишгийн зүгээс ирнэ.
Анхаарах зүйлс: Лусын хорлолтой хар өнгийн эд буюу гутал, усны хашлага хаалт барихыг тэвч. Бэр авах хийгээд загасны мах, усанд үхсэний мах идэхийг цээрлэ. Зуны адаг хонь сард тотгор байх тул Дамчойбадгар, Лүмбэнгарав айлтга. |
Эр |
1924, 1932, 1940, 1948, 1956, 1964, 1972, 1980, 1988, 1996, 2004, 2012, 2020 |
|
Эм |
1920, 1928, 1936, 1944, 1952, 1960, 1968, 1976, 1984, 1992, 2000, 2008, 2016, 2024 | ||
|
Уул |
Баруун хойд зүгт буй цог хийморийн зүгт гарч “Ум будда дагийни хум мамаа бизаяа суухаа” тарнийг 7-21 уншаад урд зүгт ууланд шороо, чулуу хаяад зүүн хойд зүг буюу буян хишгийн зүгээс ирнэ.
Анхаарах зүйлс: Газар, лусын хорлолтой. Тахилын болон хуврагын эд бүү ав. Шороо, чулууны үйл цээрлэ. Өвлийн эхэн гахай сард тотгор байх тул Лхамын ганшиг айлтгаж усан балин өргүүл. |
Эр |
1923, 1931, 1939, 1947, 1955, 1963, 1971, 1979, 1987, 1995, 2003, 2011, 2019 |
|
Эм |
1921, 1929, 1937, 1945, 1953, 1961, 1969, 1977, 1985, 1993, 2001, 2009, 2017 | ||
|
Мод |
Хойд зүгт буй цог хийморийн зүгт гарч “Ум базар дагийни хум мама бизаяа суухай” тарнийг 7-21 уншаад баруун урд зүгт мод хугалж хаяад зүүн зүг буюу буян хишгийн зүгээс ирнэ.
Анхаарах зүйлс: 15 их адын хорлолтой. Модны үйлийг цээрлэ. Мод, төмөр эд бүү ав. Жимсний ам овойх үед тотгор байх тул Сундуй, Жадамба нас тоолон уншуул. |
Эр |
1922, 1930, 1938, 1946, 1954, 1962, 1970, 1978, 1986, 1994, 2002, 2010, 2018
|
|
Эм |
|||
|
Хий |
Урд зүгт буй цог хийморийн зүгт гарч ”Ум
базар пад ма мама бизаяа суухай” тарнийг 7-21 уншиж, баруун хойд зүгт цаас салхинд хийсгээд зүүн урд зүг буюу буян хишгийн зүгээс ирнэ.
Анхаарах зүйлс: Согтуугийн хийгээд эм адын хорлох гэм байх тул андгайлах, бүжиглэх, хөгжимдөхийг цээрлэ. Чимэг, хөгжмийн зэмсэг бүү ав. Намрын тэргүүн бич сард тотгор байх тул Жадамба уншуул. |
Эр |
1921, 1929, 1937, 1945, 1953, 1961, 1969, 1977, 1985, 1993, 2001, 2009, 2017 |
|
Эм |
1923, 1931, 1939, 1947, 1955, 1963, 1971, 1979, 1987, 1995, 2003, 2011, 2019 | ||
Хятадын эдийн засаг гаднын нөлөөг даван туулах бүрэн боломжтой
2025 оны НҮБ-ын Хятад хэлний өдрийн арга хэмжээ болов
Ши Жиньпин Малайзын дээд удирдагч Ибрахим Ибн Алмархум Султан Искандартай уулзав
Бүжигчдийн багш А.Хосбаярын “Даль жигүүр” бие даасан тоглолт болно
Улсын харцага Г.Ганхуягийг хорих хугацааг нэг сараар сунгалаа
Жүжигчин И Сүн Жэ: Амьдралын минь турш намайг дэмжсэнд баярлалаа
АНУ Хятадыг эдийн засгийн хувьд тусгаарлах бодлого барьж байна
Д.Амарбаясгалан: Эмэгтэй бизнес эрхлэгчдийг бодлогоор дэмжинэ
П.Батчулуун эмчийн өмгөөлөгчид ДЭЭД ШҮҮХЭД хандлаа
“PGL Bucharest-2025” тэмцээний фаворит багууд
Исэгахама ояката: Сүмогоор дамжуулан Монголын хөгжилд хувь нэмэр оруулсаар байх болно
“1.5 тэрбум хүн амын шинэчлэл рүү замнах” шинэ төсөл боловсрууллаа
Хятад, Вьетнамын иж бүрэн стратегийн түншлэлийн харилцааг гүнзгийрүүлэх, хувь заяаны нэгдмэл цогцын байгуулалтыг эрчимжүүлэх тухай хамтарсан мэдэгдэл
Ши Жиньпин Малайзын онгоцны буудалд хэлэх үгээ бичгээр тараажээ
Цөлд дэлгэрсэн цэцэг
Э.Дуламсүрэн: Дайвар ачаатай тохиолдолд “УЛААН ГАРЦ”-аар нэвтрэх ёстой
Согтуу зорчигч ажилтныг хазсан шалтгаанаар АНУ руу ниссэн ANA компанийн онгоц Токиод буцаж газарджээ
Талын Зам -Шинэ Хөгжлийн гарц
Монгол Улсын Төрийн сүлд, далбаа хэрхэн бүтсэн талаар түүх
ГЕГ-ын статистик мэдээлэл
Х.Мөнхзаяа: Би тулга тойрсон жижиг улаач байхыг хүсдэггүй
Г.Болормаа: Эрх баригчид “Авлигын шүүх” гэх хэдхэн шүүгчтэй учраа олохыг хүсэж байна
АН-ын бүлгээс Монгол Улсад нүүрлэсэн 13 ХЯМРАЛЫГ нэрлэлээ
Сун Гүй Мин: Монголын уул уурхайн салбарын хөгжилд Шинь Шинь компани хоёр том технологи нэвтрүүлсэн
Ханшийг тогтворжуулах чиглэлээр интервенц хийдэггүй
БНАЛАУ нь Монгол Улсыг АПЕК зэрэг бүс нутгийн үйл явцад нэгдэн ороход дэмжиж ажиллахаа нотлов
Эрүүл мэндийн сайдаар С.Чинзориг, Барилгын сайдаар Ц.Даваасүрэн, Боомтын сайдаар Х.Булгантуяаг дэвшүүллээ
Анкарад бөмбөг дэлбэрсний дараа Турк улс Ирак дахь курдүүдийн байрлалд цохилт өгөв
Дорнодод байгалийн гамшигт өртөж хохирсон малчдад тусламж үзүүлжээ
Л.Өлзийсайхан: Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах нь Үндсэн хуулийн асуудал гэж үзэх хандлага нэмэгдэж байна
Л.Энх-Амгалан: 500 мянга гаруй ажиллах хүчин сох дутаад байна
Жүжигчин И Бён Хон хамтран тоглогч Юү А Иний тухай ийн ярив
Блюз хөгжмөөс бүрдсэн “Moody Blues” тоглолт болно
“Шинь Шинь” ХХК Байгаль орчны менежментийн тогтолцоо олон улсын стандарт ISO14001:2015 нэвтрүүллээ
н.Амарсанаа уурхайн нөхцөл байдал өмнө нь ямар байсан талаар ярилаа
Овоот толгой нүүрсний уурхайн Кемп менежер Д.Пагмаас уурхайчдын амьдрах орчин нөхцөлийн талаар тодруулж байна…
Овоот толгой нүүрсний уурхайн Уул олборлолотын менежер Л.Бямбадоржоос тодруулж байна
Овоот толгой нүүрсний уурхайн Кемп менежер Д.Пагмаас уурхайчдын амьдрах орчин нөхцөлийн талаар тодруулж байна
Овоот толгой нүүрсний уурхайн уурхайчдын нөхцөл байдлыг дамжуулж хүргэж байна.
Овоот толгой нүүрсний уурхайн төслийн Хятад талыг хариуцсан төслийн удирдагч Лин Шин Шүэгээс үүсээд байгаа нөхцөл байдлын талаар тодрууллаа
Альцгеймерийн судалгаанд зориулж хулганад VR-ын туршилт хийв
Засгийн газраас 2025 оныг Улаанбаатар хотын дэд бүтцийн хөгжлийг дэмжих жил болгон зарлалаа
Л.Оюун-Эрдэнэ: Иргэн бүр 350 мянган төгрөгийн ногдол ашиг хүртэх боломж бүрдсэн
ЭМЯ: Папиллома вирусийн эсрэг дархлаажуулалтын талаар мэдээлэл хийж байна
