Бидэнтэй нэгд

Нийгэм

Г.Отгонцэцэг: Цахим хаягаа байнга шалгах нь бодит амьдралдаа сэтгэл хангалуун бус байгаагийн илрэл

Нийтэлсэн

– Өөрийгөө байнга бусадтай харьцуулах нь өөртөө итгэлгүй байдлын тусгал юм-

“Би яг тань шиг л болох гэж амьдарч байна”... Нялуун хэрнээ гашуун сонсогдох эл өгүүлбэрийг олон мянган дагагчтай инстаграммын од бүсгүй сторидоо хийж, БАЯРЛАЛАА хэмээн бичсэн байх нь тэр. Хэн үүнийг бичиж илгээв гэтэл арав гаруй настай гэмээр өсвөр насны охин байлаа. Тэр яагаад хэн нэгний амьдралыг дуурайж, яг адилхан замналаар явахыг хүсэв. Энэ нь хэр утга учиртай зүйл вэ. Эргэцүүлээд үзвэл тэр жаахан охины тахин шүтээд буй инстаграмын од бүсгүйн нийтэлдэг зураг, эдэлж хэрэглэж буй зүйлс, машин, гоёмсог брэнд хувцасны цуглуулга нь түүний харааг булааж хайрыг татсан гэлтэй…

Бид өсвөр насныхны онцлог, түүнд цахим ертөнц хэрхэн нөлөөлж буй талаар Сэтгэл судлалын үндэсний төвийн Зөвлөгөөний албаны сэтгэл судлаач Г.Отгонцэцэгтэй ярилцлаа.

Өөрийгөө байнга бусадтай харьцуулах нь сэтгэлзүйн эмгэг мөн үү. Өсвөр насны хүүхдүүд өөрийгөө сэтгэлзүйн өөрчлөлтөд орж буйг хэрхэн анзаарч мэдэх боломжтой бол?
-Үүнийг шууд эмгэг гэж тодорхойлох боломжгүй. Өөрийгөө байнга бусадтай харьцуулах нь өөртөө итгэлгүй, өөрийгөө илэрхийлэх тодорхойлолт нь тогтворгүй байгаатай холбоотой юм. Мөн өсвөр насны хүүхдийн нэг онцлог нь “Би хэн бэ?”  гэдгээ олох буюу өөрийгөө таньж мэдэх, өөрийн гэсэн үзэл бодолтой болох, дуртай, дургүй зүйлээ мэдэх, давуу болон сул талаа ойлгох юм. Өөрийгөө олох аялал буюу бие хүн болж төлөвших шатандаа явж буй учраас бусдыг даган дуурайх, бусдад байгаа зүйл надад ч бас байх ёстой мэтээр хандах тал бий.

Өсвөр насныхан үе тэнгийнхэндээ хүлээн зөвшөөрөгдөх, хүндлэгдэх буюу тэдэнд найз нөхдийн хүрээлэл хамгийн чухал байдаг.

-Өсвөр насны хүүхдийн сэтгэлзүйн онцлогийн талаар манай уншигчидтай хуваалцаач. Эцэг эхчүүд, гэр бүлийнхэн нь тэдэнтэй хэрхэн харилцах нь зүйтэй бол?
-Өсвөр насныхан үе тэнгийнхэндээ хүлээн зөвшөөрөгдөх, хүндлэгдэх буюу тэдэнд найз нөхдийн хүрээлэл хамгийн чухал байдаг. Нөгөөтээгүүр сэтгэл зүйн хувьд тогтворгүй, бусдыг даган дуурайх, эрсдэлтэй шийдвэр гаргах зэрэг сул талууд ч бий. Мөн гэр бүлийн орчинд өсвөр насны хүүхдүүд ихэвчлэн “намайг хүндлээсэй, миний үзэл бодлыг сонсдог, намайг ойлгохгүй юмаа гэхэд ядаж ойлгохыг хичээдэг, намайг бусадтай харьцуулдаггүй, намайг гомдоосон бол надаас уучлалт гуйдаг, миний хувийн орон зайг хүндэлдэг байгаасай” гэж аав, ээж, асран хамгаалагч, гэр бүлийн гишүүдээсээ хүсдэг. Тиймээс та өсвөр насны хүүхэдтэйгээ аливаа зүйлийг хуваалцаж, ярилцахыг хүсэж байгаа үед нь тэвчээртэй сонсож, шүүмжлэн загнахгүйгээр, ойлгохыг хичээгээрэй. Мэдээж дараа нь сэтгэл зүйн хувьд тайван болсон үед нь зөв чиглүүлэг өгөх нь зүйтэй. Мөн ихэнх өсвөр насны хүүхдүүд өөрийг нь бусад хүүхдүүдтэй харьцуулах үед “намайг үнэлэхгүй байна” гэсэн мэдрэмж авдаг бөгөөд энэ нь хүүхдийн өөртөө итгэх итгэлд сөргөөр нөлөөлдөг.

Зарим хүмүүс инстаграмдаа үргэлж сайхан зураг нийтэлж, тансаг газраар өдрийг өнгөрөөж буй стори хийдэг байдал нь өсвөр үеийнхний анхаарлыг татдаг байх гэж боддог. Гэтэл байнга сайхан харагддаг одууд ч ардаа амьдралтай, бусадтай л адил хүнд үеийг даван туулдаг шүү дээ. Үүнийг өсвөр үеийнхэнд хэрхэн ойлгуулах хэрэгтэй юм бол?
-Өсвөр насны хүүхдүүдийн хувьд бие хүн болж  төлөвших шатандаа явж байгаа учраас бусдыг даган дуурайх хандлагатай байдаг. Олны танил хүмүүс инстаграмдаа ихэвчлэн сайн, сайхан байгаагаа харуулдаг. Үүнийг буруутгахгүй ч нөгөө талаасаа хүүхдүүдэд “би яг ингэж амьдрах юмсан” гэсэн сэдэл өгдөг. Мөн дутуугийн мэдрэмж авч, атаархах, өөртөө итгэлгүй болох эсвэл бусдад байгаатай адил эд зүйлийг олж авахын тулд юу ч хийхээс буцахгүйд хүрэх тохиолдол ч байна. Тиймээс олон дагагчидтай олны танил хүмүүс юуг харуулах, юуг харуулахгүй байх вэ гэдэгт анхаарах хэрэгтэй.

Олны танил хүмүүс инстаграмдаа ихэвчлэн сайн, сайхан байгаагаа харуулдаг. Үүнийг буруутгахгүй ч нөгөө талаасаа хүүхдүүдэд “би яг ингэж амьдрах юмсан” гэсэн сэдэл өгдөг. Мөн дутуугийн мэдрэмж авч, атаархах, өөртөө итгэлгүй болох эсвэл бусдад байгаатай адил эд зүйлийг олж авахын тулд юу ч хийхээс буцахгүйд хүрэх тохиолдол ч байна.

Өдөр бүр өдрийн тэмдэглэл бичиж буй юм шиг фэйсбүүк, инстаграмдаа зураг, бичлэг, стори оруулах нь дэлгэцэд донтож буй нэг хэлбэр мөн үү?
-Шууд нийтэлж буй зүйлүүдийнх нь давтамжаас шалтгаалан тухайн хүнийг сэтгэцийн өөрчлөлтөд орж буй эсэхийг тодорхойлох боломжгүй. Фэйсбүүк, инстаграмдаа байнга зураг, стори оруулах нь тухайн хүнд таатай санагддаг хобби ч байж болно. Харин нийтэлж буй зүйлсдээ хэт их ач холбогдол өгч стрессдэж, хэдэн хүн лайк дарсан бол, хүмүүс сэтгэгдэл бичсэн болов уу гэх мэтээр цахим хаягаа байнга шалгах нь бодит амьдралдаа сэтгэл хангалуун бус байгаагийн илрэл хэмээн үзэж болох юм. Өөрөөр хэлбэл бодит амьдрал дээр авч чадахгүй байгаа дутуу мэдрэмжээ нөхөх оролдлого гэж тайлбарлаж болно.

-Олны танил, хэдэн зуун мянган дагагчтай одуудын  фэйсбүүк, инстаграмын сторийг төдий хэмжээний олон хүн үздэг. Олон хүнд хүрч, нөлөөлж чаддаг хүмүүсийг сошиал инфлюнсер гэж нэрлээд байх шиг. Тэд өөрсдийг нь үзэж буй өсвөр насныханд зориулж үг, үйлдэл харуулж буй зүйлсдээ хэрхэн анхаарал хандуулбал зохилтой бол?
-Таны инстаграмм, фэйсбүүкт оруулж буй зураг, стори хүүхдүүдэд яаж нөлөөлөх вэ гэдгийг анхаардаг байя гэж уриалмаар санагддаг. Олон дагагчидтай олны танил хүмүүс ч гэсэн ардаа амьдралтай, бусадтай л адил хүнд үеийг даван туулдаг. Үргэлж тансаг сайхан зүйлс, аз жаргалаа хуваалцах бус хааяа ч гэсэн бодит амьдралд тулгардаг асуудал, үзэл бодлынхоо тухай хуваалцдаг байвал зүгээр юм. Инстаграмм, фэйсбүүкээр хүмүүс яаж амархан мөнгө олох вэ, яаж амжилтад хүрэх вэ? гэх мэт өөрсдийн туршлагаа хуваалцаж залуусыг уриалж байгаа харагддаг. Нэг талаас сэдэл өгч буй хэрэг. Гэтэл нөгөө талдаа энэ зүйлийг хүсээд ч үнэхээр боломж нь байхгүй хүүхдүүд олон байгаа шүү дээ. Заавал бусдыг даган дуурайж хэн нэгэнтэй адилхан амжилтад хүрэх ёстой  биш. Хамгийн чухал нь сэтгэл тайван байх явдал юм.

Заавал бусдыг даган дуурайж хэн нэгэнтэй адилхан амжилтад хүрэх ёстой  биш. Хамгийн чухал нь сэтгэл тайван байх явдал юм.

-Та өөрийгөө үргэлж бусадтай харьцуулдаг хүмүүст зөвлөгөө өгөөч. Энэ төрлийн дадал зуршлын сөрөг нөлөө ямар байдлаар илэрч болох вэ?
-Өөрийгөө байнга бусадтай харьцуулах нь өөртөө итгэлгүй болох, өөрийн үнэлэмж буурах, санаа зовомтгой, түгшүүртэй болох зэрэг олон талын сөрөг нөлөөтэй. Мөн өөрийн бие хүний тодорхойлолт тогтворгүй үед өөрийгөө бусадтай харьцуулах хандлагатай байдаг. Тиймээс эхлээд

  • Би хэн бэ?
  • Миний давуу болон сул тал юу вэ?
  • Би хүмүүст ямар мэдрэмж төрүүлдэг вэ?
  • Би юунд дуртай вэ?

Би юунд дургүй вэ? гэх мэт өөрөөсөө болон ойр дотнын хүмүүсээсээ асууж өөрийгөө таньж мэдэхийг хичээгээрэй. Үүний дараа өөрийн бодлоо анзаар. Та дандаа сөрөг зүйл бодож байна уу, үгүй юу гэдгийг анзаарах нь чухал.

Сүүлийн үед ССҮТ-д хүмүүс ямар асуудлаар түлхүү хандаж байна вэ?
-Цар тахалтай холбоотойгоор ойрын үед сэтгэл гутралын шинж тэмдэгтэй хүмүүс ихээр хандаж байна. Сүүлийн үед залуусын сэтгэл зүйн боловсрол өндөр болж байгаа учир өөрийгөө ойлгох, өөрийгөө удирдах, стресс менежмент, уурын менежмент мөн нийгмийн харилцаандаа анхаарах үүднээс сэтгэл судлаачид хандах нь нэмэгдсэн.

-Ярилцсанд баярлалаа.
-Баярлалаа.

CRI Монгол радио3 өдөр өмнө

Хятад Бразил дипломат харилцаа тогтоосны 50 жилийн ойг тэмдэглэв

CRI Монгол радио3 өдөр өмнө

“Ши Жиньпиний эшлэх дуртай хэлц үгс” Бразилийн хэвлэл мэдээллээр цацагдлаа

CRI Монгол радио3 өдөр өмнө

Гарын үсэг зурах ёслолд оролцон сэтгүүлчидтэй уулзав

CRI Монгол радио3 өдөр өмнө

Ши Жиньпин Бразилын ерөнхийлөгчтэй хэлэлцээ хийв

Энтертайнмент4 өдөр өмнө

АНУ-ын Хууль зүйн яам “Google”-ийн “Chrome” хөтчийг заруулах арга хэмжээ авна

Улс төр4 өдөр өмнө

Цахим гарын үсгээр баталгаажсан гэрээнүүд олон улсад хүлээн зөвшөөрөгддөг болно

Улс төр4 өдөр өмнө

УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан худал мэдээлэлд залруулга хийж, уучлалт гуйхыг шаардав

Нийгэм4 өдөр өмнө

ЭМЯ: Папиллома вирусийн эсрэг дархлаажуулалтын талаар мэдээлэл хийж байна

Нийгэм4 өдөр өмнө

Орц, гарц хааж, дулааны шугамыг эвдсэн барилгын компанийн үйл ажиллагааг түр зогсоолоо

Нийгэм4 өдөр өмнө

Хогийн цэг дээрээс 142 ширхэг хавтас хураан авчээ

Энтертайнмент4 өдөр өмнө

МҮОХ-ны төлөөлөгчид БНХАУ-ын Хөх хотноо ажиллаж байна

Энтертайнмент4 өдөр өмнө

С.Мөнхзул пауэрлифтингийн ДАШТ-ээс алтан медаль хүртлээ

Улс төр4 өдөр өмнө

Б.ДЭЛГЭРСАЙХАН: Богд уулыг нүхлэх эсэхийг иргэдээс асууна

Ерөнхийлөгч4 өдөр өмнө

Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх 2025 оны төсвийн тухай хуульд ХОРИГ тавилаа

CRI Монгол радио4 өдөр өмнө

Ши Жиньпин Бразилиад хүрэлцэн очиж Бразилд төрийн айлчлал хийж байна

Дэлхий2 жил өмнө

Монголын чадамгай гадаад бодлогын механизм эргэн ирлээ

Нийгэм1 жил өмнө

Э.Дуламсүрэн: Дайвар ачаатай тохиолдолд “УЛААН ГАРЦ”-аар нэвтрэх ёстой

Дэлхий10 сар өмнө

Согтуу зорчигч ажилтныг хазсан шалтгаанаар АНУ руу ниссэн ANA компанийн онгоц Токиод буцаж газарджээ

Эдийн засаг2 жил өмнө

Талын Зам -Шинэ Хөгжлийн гарц

Нийгэм1 жил өмнө

Х.Мөнхзаяа: Би тулга тойрсон жижиг улаач байхыг хүсдэггүй

Нийгэм2 жил өмнө

Монгол Улсын Төрийн сүлд, далбаа хэрхэн бүтсэн талаар түүх

Улс төр2 жил өмнө

АН-ын бүлгээс Монгол Улсад нүүрлэсэн 13 ХЯМРАЛЫГ нэрлэлээ

Нийгэм12 сар өмнө

Г.Болормаа: Эрх баригчид “Авлигын шүүх” гэх хэдхэн шүүгчтэй учраа олохыг хүсэж байна

Нийгэм2 жил өмнө

Аймаг, сумдын баяр наадмын товыг НЭГТГЭН ХҮРГЭЖ БАЙНА

Эдийн засаг2 жил өмнө

ГЕГ-ын статистик мэдээлэл

Covid-193 жил өмнө

Коронавируст халдварын эсрэг дархлаажуулалтын 35 цэгийн байршил

Нийгэм2 жил өмнө

Сун Гүй Мин: Монголын уул уурхайн салбарын хөгжилд Шинь Шинь компани хоёр том технологи нэвтрүүлсэн

Улс төр2 жил өмнө

Ханшийг тогтворжуулах чиглэлээр интервенц хийдэггүй

Эдийн засаг3 жил өмнө

Нөөцийн мах зах, худалдааны төвөөс 1.6 дахин хямд байна

Улс төр2 жил өмнө

БНАЛАУ нь Монгол Улсыг АПЕК зэрэг бүс нутгийн үйл явцад нэгдэн ороход дэмжиж ажиллахаа нотлов

Нийгэм4 өдөр өмнө

ЭМЯ: Папиллома вирусийн эсрэг дархлаажуулалтын талаар мэдээлэл хийж байна

Ерөнхийлөгч4 өдөр өмнө

Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх 2025 оны төсвийн тухай хуульд ХОРИГ тавилаа

Нийгэм1 сар өмнө

Энэ амралтын өдрүүдэд ДОЛООН байршилд зам хааж, шинэчилнэ

Энтертайнмент5 сар өмнө

CHEF’s TABLE: Дэлхийд танигдсан зоогийг мэргэжлийн тогоочийн гараас амтлах үдэш

Энтертайнмент6 сар өмнө

Гар утсан дээрх ажлын App-уудаа устгахаас таны амралт эхэлнэ

Энтертайнмент6 сар өмнө

ATOX Esports анх удаа ESL Pro League-т оролцохоор боллоо

Эдийн засаг6 сар өмнө

“Замын-Үүд, Эрээний эдийн засгийн хамтын ажиллагааны бүс”-ийн хөрөнгө оруулалтын чуулга уулзалт боллоо

Улс төр6 сар өмнө

Д.Ганбат: Цалинтай ээжийн 50 мянган төгрөгийг цалин шиг цалин болгоё л доо

Улс төр6 сар өмнө

ШИНЭ ХОРШОО I Ардчилсан нам 180 мянга гаруй малчдаас уучлал гуйх ёстой

Улс төр6 сар өмнө

Шадар сайд, УОК-ын дарга С.Амарсайхан цаг үеийн асуудлаар мэдээлэл өгч байна

Дэлхий6 сар өмнө

ОХУ-ын ерөнхий сайдад Changan загвараар үйлдвэрлэсэн Волга автомашин бэлэглэжээ

Дэлхий6 сар өмнө

Киргизстаны нийслэлд Энэтхэг, Пакистаны оюутнууд, цагаачдын эсрэг үймээн гарчээ

Дэлхий6 сар өмнө

Франц улсад хар тамхины гэмт хэрэгтнийг замаас нь оргуулсан зэвсэгт халдлага гарав

Дэлхий7 сар өмнө

Өмнөд Солонгосын тагнуулын байгууллага Ким Жон Уныг магтсан суртал нэвтрүүлгийн дууг хориглох хүсэлт гаргажээ

Энтертайнмент7 сар өмнө

Apple компани iPad бүтээгдэхүүнийхээ шинэ загваруудыг танилцууллаа