Бидэнтэй нэгд

CRI Монгол радио

“Америк маягийн ардчилал”-ын золиос Иракаар зогсохгүй

Нийтэлсэн

20 жилийн өмнө буюу 2003 оны 3-р сарын 20-нд, АНУ Иракад үй олноор хөнөөх их хэмжээний зэр зэвсэг байна гэсэн шалтгаанаар барууны холбоотнуудтайгаа нийлж, Иракийг түрэмгийлж, 200 мянган эгэл ардыг хөнөөж, 9 сая иргэдийг орох гэр оочих аягагүй болгосон юм. Түүнээс хойш 20 жил өнгөрсөн хэдий ч АНУ одоо болтол бодит гэрч гарган авчирч чадаагүй байна. Ирак харин дайны хөлд автаж, “Америк маягийн аргачлал”-ын золиос болсон хэвээр…

20 жил их урт хугацаа байж, дайн дэгдээсэн оронд өөрийн үйлдлээ эргэн санах их цаг өгсөн. Гэвч АНУ Иракийн ард түмний гашуун зовлонг үл хайхран ардчилалын нэрээр дэлхий ертөнцийг үймээн самууны хөлд талхидсаар байна. Өчигдөр буюу 20-ны өдөр Хятадын гадаад харилцааны яам “Америкийн ардчиллын байдал-2022” тайланг нийтэлж, АНУ-ын дотоодын ардчиллын эмх замбараагүй байдал тэрчлэн дэлхий дахинд хүчээр тулгаж буй ардчилал гэгчийн гашуун байдлыг илчилж, “Америк маягийн аргачлал”-ын үнэн дүр төрхийг хүмүүст улам таниулав.

Уг тайланд АНУ-д одоо хоёр намын тэмцэл хурцдаж, улс төрийн хэт туйлшрал, мөнгөний улс төр газар авч, үг хэлэх эрх чөлөө нэрийн төдий үлдэж, эрх зүйн систем хүмүүсийн санаа бодлыг үл тоомсорлон, ард олон “Америк маягийн ардчилал”-д өдөр ирэх тутам найдвар тасарч байна. Америкийн Pew судалгааны төвийн санал асуулгад харуулснаар, АНУ-ын 65 хувийн хүн Америкийн ардчиллын тогтолцоонд ихээхэн өөрчлөлт хийх шаардлагатай гэж үзэж, 57 хувийн хүн АНУ ардчиллын үлгэр жишээ биш болсон гэж үзэж байна. Яг иймэрхүү нэг орон дэлхий ертөнцөд ардчилал гэгчийг хүмүүст зааж дохин, дайн дажин, хориг тавих, ардчиллын нэр хүндтэй сөргөлдөж байна гэгчээр бусад оронд дарамт шахалт үзүүлж, хувийн ашиг хонжин хөөцөлдөн дэлхийн амар амгалан байдлыг эвдэж байна.

Нэг орны эв зохицонгуй хөгжлийг эвдэж, хэдэн үеийн хүний ирээдүйг бусниулсны дараа татан гарах нь Америкийн дайны арга хэлбэр болно. “Америкийн ардчиллын байдал-2022” тайланд тэмдэглэхдээ, АНУ байгуулагдваас хойших 240 гаруй жилийн түүхэнд 16 хан жил дайн хийгээгүй юм байна. 2001 оноос хойш, терроризмын эсрэг нэрээр дайн дэгдээж, цэргийн үйл ажиллагаа явуулснаар 900 мянган хүн амиа алдсаны 335 мянга нь эгэл ард байж, хэдэн сая хүн шархадсан байна. Иракаар жишээлэхэд, Иракийн залуучуудын ажил үгүйдлийн хэмжээ 1/3 хувиас дээш байж, туйлын ядуу амьдралтай хүмүүс 1/4 хувийг эзэлж байгааг Дэлхийн Банк болон Олон улсын хөдөлмөрийн байгууллагын тоо баримт харуулсан байна.

АНУ яагаад дайн хийх сонирхолтой байгаа бэ? Өнгөрсөн олон жил Америкийн хэдэн үеийнхэн нефтийн төлөө дайн хийсээр ирсэн юм гэж АНУ-ын дэд ерөнхийлөгч Камала Харрис хариу өгсөн байна. Иракийн түр засгийн газрын ерөнхий сайд асан Айяд Аллави саяхан ХТРТ-д ярилцалга өгч Иракийн “Америк маягийн ардчилал” гэгч нь Иракийн ард түмний ашиг сонирхлын төлөө бус харин Америкийн ашиг тусын төлөө байдаг юм гэжээ.

Үүний зэрэгцээ АНУ хориг тавих шийдэм барьж өнгөрсөн хэдэн арван жил Куб, Сири, Зимбабвей зэрэг оронд ганц талт хориг тавьж, БНАСАУ, Иран, Венесуэл зэрэг оронд хэт шахалт өгч, Афганистаны төв банкны хөрөнгийг царцаасан байдаг.

CRI Монгол радио4 өдөр өмнө

Хятад Бразил дипломат харилцаа тогтоосны 50 жилийн ойг тэмдэглэв

CRI Монгол радио4 өдөр өмнө

“Ши Жиньпиний эшлэх дуртай хэлц үгс” Бразилийн хэвлэл мэдээллээр цацагдлаа

CRI Монгол радио4 өдөр өмнө

Гарын үсэг зурах ёслолд оролцон сэтгүүлчидтэй уулзав

CRI Монгол радио5 өдөр өмнө

Ши Жиньпин Бразилын ерөнхийлөгчтэй хэлэлцээ хийв

Энтертайнмент5 өдөр өмнө

АНУ-ын Хууль зүйн яам “Google”-ийн “Chrome” хөтчийг заруулах арга хэмжээ авна

Улс төр5 өдөр өмнө

Цахим гарын үсгээр баталгаажсан гэрээнүүд олон улсад хүлээн зөвшөөрөгддөг болно

Улс төр5 өдөр өмнө

УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан худал мэдээлэлд залруулга хийж, уучлалт гуйхыг шаардав

Нийгэм5 өдөр өмнө

ЭМЯ: Папиллома вирусийн эсрэг дархлаажуулалтын талаар мэдээлэл хийж байна

Нийгэм5 өдөр өмнө

Орц, гарц хааж, дулааны шугамыг эвдсэн барилгын компанийн үйл ажиллагааг түр зогсоолоо

Нийгэм5 өдөр өмнө

Хогийн цэг дээрээс 142 ширхэг хавтас хураан авчээ

Энтертайнмент5 өдөр өмнө

МҮОХ-ны төлөөлөгчид БНХАУ-ын Хөх хотноо ажиллаж байна

Энтертайнмент5 өдөр өмнө

С.Мөнхзул пауэрлифтингийн ДАШТ-ээс алтан медаль хүртлээ

Улс төр5 өдөр өмнө

Б.ДЭЛГЭРСАЙХАН: Богд уулыг нүхлэх эсэхийг иргэдээс асууна

Ерөнхийлөгч5 өдөр өмнө

Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх 2025 оны төсвийн тухай хуульд ХОРИГ тавилаа

CRI Монгол радио6 өдөр өмнө

Ши Жиньпин Бразилиад хүрэлцэн очиж Бразилд төрийн айлчлал хийж байна

Дэлхий2 жил өмнө

Монголын чадамгай гадаад бодлогын механизм эргэн ирлээ

Нийгэм1 жил өмнө

Э.Дуламсүрэн: Дайвар ачаатай тохиолдолд “УЛААН ГАРЦ”-аар нэвтрэх ёстой

Дэлхий10 сар өмнө

Согтуу зорчигч ажилтныг хазсан шалтгаанаар АНУ руу ниссэн ANA компанийн онгоц Токиод буцаж газарджээ

Эдийн засаг2 жил өмнө

Талын Зам -Шинэ Хөгжлийн гарц

Нийгэм1 жил өмнө

Х.Мөнхзаяа: Би тулга тойрсон жижиг улаач байхыг хүсдэггүй

Нийгэм2 жил өмнө

Монгол Улсын Төрийн сүлд, далбаа хэрхэн бүтсэн талаар түүх

Улс төр2 жил өмнө

АН-ын бүлгээс Монгол Улсад нүүрлэсэн 13 ХЯМРАЛЫГ нэрлэлээ

Нийгэм12 сар өмнө

Г.Болормаа: Эрх баригчид “Авлигын шүүх” гэх хэдхэн шүүгчтэй учраа олохыг хүсэж байна

Нийгэм2 жил өмнө

Аймаг, сумдын баяр наадмын товыг НЭГТГЭН ХҮРГЭЖ БАЙНА

Эдийн засаг2 жил өмнө

ГЕГ-ын статистик мэдээлэл

Covid-193 жил өмнө

Коронавируст халдварын эсрэг дархлаажуулалтын 35 цэгийн байршил

Нийгэм2 жил өмнө

Сун Гүй Мин: Монголын уул уурхайн салбарын хөгжилд Шинь Шинь компани хоёр том технологи нэвтрүүлсэн

Улс төр2 жил өмнө

Ханшийг тогтворжуулах чиглэлээр интервенц хийдэггүй

Эдийн засаг3 жил өмнө

Нөөцийн мах зах, худалдааны төвөөс 1.6 дахин хямд байна

Улс төр2 жил өмнө

БНАЛАУ нь Монгол Улсыг АПЕК зэрэг бүс нутгийн үйл явцад нэгдэн ороход дэмжиж ажиллахаа нотлов

Нийгэм5 өдөр өмнө

ЭМЯ: Папиллома вирусийн эсрэг дархлаажуулалтын талаар мэдээлэл хийж байна

Ерөнхийлөгч5 өдөр өмнө

Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх 2025 оны төсвийн тухай хуульд ХОРИГ тавилаа

Нийгэм1 сар өмнө

Энэ амралтын өдрүүдэд ДОЛООН байршилд зам хааж, шинэчилнэ

Энтертайнмент5 сар өмнө

CHEF’s TABLE: Дэлхийд танигдсан зоогийг мэргэжлийн тогоочийн гараас амтлах үдэш

Энтертайнмент6 сар өмнө

Гар утсан дээрх ажлын App-уудаа устгахаас таны амралт эхэлнэ

Энтертайнмент6 сар өмнө

ATOX Esports анх удаа ESL Pro League-т оролцохоор боллоо

Эдийн засаг6 сар өмнө

“Замын-Үүд, Эрээний эдийн засгийн хамтын ажиллагааны бүс”-ийн хөрөнгө оруулалтын чуулга уулзалт боллоо

Улс төр6 сар өмнө

Д.Ганбат: Цалинтай ээжийн 50 мянган төгрөгийг цалин шиг цалин болгоё л доо

Улс төр6 сар өмнө

ШИНЭ ХОРШОО I Ардчилсан нам 180 мянга гаруй малчдаас уучлал гуйх ёстой

Улс төр6 сар өмнө

Шадар сайд, УОК-ын дарга С.Амарсайхан цаг үеийн асуудлаар мэдээлэл өгч байна

Дэлхий6 сар өмнө

ОХУ-ын ерөнхий сайдад Changan загвараар үйлдвэрлэсэн Волга автомашин бэлэглэжээ

Дэлхий6 сар өмнө

Киргизстаны нийслэлд Энэтхэг, Пакистаны оюутнууд, цагаачдын эсрэг үймээн гарчээ

Дэлхий6 сар өмнө

Франц улсад хар тамхины гэмт хэрэгтнийг замаас нь оргуулсан зэвсэгт халдлага гарав

Дэлхий7 сар өмнө

Өмнөд Солонгосын тагнуулын байгууллага Ким Жон Уныг магтсан суртал нэвтрүүлгийн дууг хориглох хүсэлт гаргажээ

Энтертайнмент7 сар өмнө

Apple компани iPad бүтээгдэхүүнийхээ шинэ загваруудыг танилцууллаа