Бидэнтэй нэгд

Нийгэм

Дэлхийн хүн

Нийтэлсэн

Нобелийн шагналт багийн гишүүн, НҮБ-ын Химийн зэвсэг хориглох тусгай байгууллагын зэвсгийн шинжээч, хурандаа Д.Эрдэнэцогтыг “Монгол Улсын төлөө” буландаа урилаа. Тэрээр дэлхийд энх тайвныг тогтоох үйлсэд өөрийн сэтгэл зүрх, ур ухаанаа зориулсан цөөн Монгол хүний нэг билээ.  Тиймээс  нийтлэлээ Дэлхийн хүн хэмээн нэрлэв.   Д.Эрдэнэцогт хурандаа Гаага хот дахь НҮБ-ын Химийн зэвсэг хориглох тусгай байгууллагад зэвсгийн шинжээчээр 10 гаруй ажиллахдаа бөмбөрцөг дээрх химийн зэвсгийн 70-80 хувийг устгахад гардан оролцсон байна.   Энэ нь хүн төрөлхтний өмнө байгуулсан томоохон гавьяа. Тиймээс түүний баг болох НҮБ-ын Химийн зэвсэг хориглох байгууллагын хамт олонд Нобелийн Энхтайвны шагнал хүртээж байсан юм.

Д.Эрдэнэцогт хурандаа ОХУ-д Цэргийн дээд академи, АНУ-д Аюулгүй байдлын коллеж, Хуулийн сургууль, Европын холбоонд Натогийн цэргийн сургуулийг тус тус төгсчээ.  Энэ талаараа “Би Москвагийн Тамбовын их сургуулийг амжилттай дүүргэж байхдаа ч НҮБ-д ажиллана гэж бодож байгаагүй. Армид 20 орчим жил амжилттай ажиллаж, доктор хамгаалахдаа ч энэ талаар огт бодоогүй. Нэгдүгээр ангид онц сурсан ч, цэрэг армид салаан дарга хийсэн ч, хариуцсан ажлаа нэр төртэйгөөр чин үнэнчээр хийсээр ирсэн. Энэ нь аяндаа НҮБ-д хөтөлсөн байх. Өөрөөр хэлбэл олон жилийн шударга хөдөлмөрийн үр дүн. Улмаар НҮБ-д ажиллахдаа Нобелийн шагнал авсан нь миний амьдралын бахархалт үе юм” гэв. Энэ үйл явдал 2013 онд болсон бөгөөд Нобелийн Энх тайвны салбарын шагналыг НҮБ-ын дэргэдэх Химийн зэвсгийн хориглох байгууллагын гишүүдэд олгосон билээ. Тэрээр энэ талаар “Энэ шагналыг  ОХУ-ын  Ерөнхийлөгч В.Путин өөрийн  биеэр ирж манай  байгууллагад   гардуулсан байсан. Нэг өглөө дэлхий даяар  Химийн зэсвэг хориглох байгууллагад Нобелийн шагнал гардууллаа гэж мэдээлэхийг сонсоод нулимс цэлэлзээд л  ирсэн. Тусгаар тогтносон Монгол Улсын иргэн Орос, Америкийн дайчидтай мөр зэрэгцэн НҮБ-д ажиллаж  байгаагаараа  бахархсан. Нобелийн шагналыг, Дэлхий дээрх химийн зэвсгийн 80 хувийг  устгаж, түүн дотроо химийн  зэвсэгтэй гэгдэх  Сири, Ирак, Ливи улсыг гишүүнээр  элсүүлж химийг зэсгийг нь устгасаныг үнэлж өгсөн” гэлээ.

Анх 1997 онд НҮБ рүү генерал Хүрлээ, дараа нь хурандаа Нармандах нар эх орноо төлөөлөн шинжээчээр явсан байдаг.  Харин гурав дахь хүн нь  Д.Эрдэнэцогт хурандаа. Ах нарынхаа араас явж ажиллах хүсэл тэмүүлэл түүнд төрсөн гэдэг. Англи хэлний мэдлэг гүнзгий түвшнийх байх ёстой гэсэн учраас бие даан сурчээ. Тэгээд 2005 онд дэлхийд нээлттэй зарладаг ажлын байранд өргөдлөө өгсөн байна.  Дэлхийн 200 орчим орны олон мянган хүний өрсөлдөөнд амжилт үзүүлэв. Химийн зэвсгийн инженерүүд бэлтгэдэг Орост хоёр том сургууль төгссөн нь түүнд давуу тал болсон гэдэг. Дараа нь эхний шалгуурт тэнцсэн 20 хүнийг Гаагад аваачиж шалгалт авч, 2-3 хүнийг ажилд авсан.  Д.Эрдэнэцогт хурандаа тэнцэж, ийнхүү Дэлхийн хүн болсон.  НҮБ-д ажиллах гэрээг хоёр, гурав, долоон жилээр хийдэг ч үүнээс олон жил онцгой нөхцөлд сунгадаг. Өөрөөр хэлбэл удаа дараалан амжилт байгуулсан, үнэ цэнэтэй, олон хэлтэй шинжээч гэсэн шалтгаануудын улмаас жил жилээр сунгагдан тэрээр НҮБ-д  нийтдээ 11 жил ажилласан байдаг.

Тэрээр Завхан аймгийн Ургамал сумын нутаг Хөх ам гэдэг газар малчин ард Доржпаламын долдугаар хүү болон төржээ. Найман нас хүртлээ малчин айлын хүүхдийн нэгэн адил мал маллажээ.   Бага сургуулиа төгсөөд Яруу сумын найман жилийн сургуульд сурсан. Улмаар ахлах сургуулиа онц сайн дүнтэй төгссөн  нь Москвад Тамбовын их сургуулийн химийн инженерийн ангид элсэлтийн шалгалтгүй суралцах эрхтэй болжээ.  Тэрээр  “Би  дунд сургуульд байхдаа химийн хичээлдээ их сонирхолтой байлаа. Сургуульдаа хамгийн сайн нь байсан гэхэд ч болохоор байсан. Энэ чиглэлээрээ  инженер больё гэж боддог байлаа. Тэгтэл цэргийн химийн инженерийн ангийн. хуваарь авч таарсан. Тухайн үед их сургуульд, тэр тусмаа гадаадад, тэгээд цэргийн их сургуулийн хуваарь авна гэдэг чинь их боломж байлаа шүү дээ. Хэр баргийн хүн аваад байдаггүй л байсан” гэв.   Тэрээр 1980 оноос Зэвсэгт хүчинд байлдагч, салаа болон ротын захирагч, албаны дарга, штабын дарга, БХИС-д ЭША, БХЯ-нд ахлах мэргэжилтэн, эрдэмтэн нарийн бичгийн даргаар ажиллаж байсан. Мөн “Хатан Туул голоо хамгаалах үндэсний хөдөлгөөн”-ийг үүсгэн байгуулсан билээ.

Түүнчлэн хурандаа Д.Эрдэнэцогт  сүүлийн жилүүдэд гүйлтийн спортоор хичээллэж байна.  Тэрээр “Би өөртөө маш өндөр шаардлага тавьдаг.  Зарчимч хүн. Өдөр бүр 10 км гүйж, 60 км дугуйгаар явдаг. Өглөө зургаан цагт ажилдаа явж, томилолтоор явсан тохиолдолд өдөрт 13 цаг ажиллаж байна. Ер нь бол сүүлийн 10-аад жил амарч үзээгүй. Марафон гүйлтийн тэмцээнд оролцоод мөнгөн медаль авсандаа маш их баяртай байгаа.  Мөн анхны үндэсний болон олон улсын тэмцээнд гүйсэн. Ер нь шинжээч нарт бие бялдрын маш өндөр шаардлага тавьдаг. Өглөө бүр бэлтгэлтэй байдаг учраас оролцоход илүү дөхөм байлаа. Тийм ч болохоор өөрийнхөө насны зайд амжилттай гүйсэн” гэлээ.

Монгол хүн авьяас билиг, ур чадвар, эрдэм ухаанаараа дэлхийн тавцанд улсынхаа нэрийг мандуулж, Азийн жижигхэн Монгол ямар том болохыг мэдрүүлж буй билээ. Сүүлийн үед дэлхий дахин манай улсыг газрын хэвлий дэх үүцээр нь, энхийг сахиулагчдаар нь мэддэг болсон. Даян дэлхийн энх тайвны төлөө зүтгэж буй эгэл жирийн монгол цэргийн алба хаагчдыг олон улс үнэлж буй. Харин тэдний дундаас нэр хүндтэй Нобелийн шагналтан төрөхийн чинээ санаагүй биз. Дэлхийн халуун цэг болсон улсуудад Химийн зэвсгийг хориглох байгууллагын томилолтоор ажиллаж буй цэргийн шинжлэх ухааны доктор, хурандаа, Нобелийн шагналт Доржпаламын Эрдэнэцогтоор бахархахгүй байхын аргагүй. Дэлхийн нэр хүндтэй шагнал хүртсэн энэ багт монгол хүн багтсан нь хөх толбот монголчуудын үнэлэмж дэлхийд өндөрт байгаагийн илэрхийлэл гэлтэй.

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

2020.5.22  БААСАН № 101 (6326)

CRI Монгол радио3 өдөр өмнө

Хятад Бразил дипломат харилцаа тогтоосны 50 жилийн ойг тэмдэглэв

CRI Монгол радио3 өдөр өмнө

“Ши Жиньпиний эшлэх дуртай хэлц үгс” Бразилийн хэвлэл мэдээллээр цацагдлаа

CRI Монгол радио3 өдөр өмнө

Гарын үсэг зурах ёслолд оролцон сэтгүүлчидтэй уулзав

CRI Монгол радио3 өдөр өмнө

Ши Жиньпин Бразилын ерөнхийлөгчтэй хэлэлцээ хийв

Энтертайнмент4 өдөр өмнө

АНУ-ын Хууль зүйн яам “Google”-ийн “Chrome” хөтчийг заруулах арга хэмжээ авна

Улс төр4 өдөр өмнө

Цахим гарын үсгээр баталгаажсан гэрээнүүд олон улсад хүлээн зөвшөөрөгддөг болно

Улс төр4 өдөр өмнө

УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан худал мэдээлэлд залруулга хийж, уучлалт гуйхыг шаардав

Нийгэм4 өдөр өмнө

ЭМЯ: Папиллома вирусийн эсрэг дархлаажуулалтын талаар мэдээлэл хийж байна

Нийгэм4 өдөр өмнө

Орц, гарц хааж, дулааны шугамыг эвдсэн барилгын компанийн үйл ажиллагааг түр зогсоолоо

Нийгэм4 өдөр өмнө

Хогийн цэг дээрээс 142 ширхэг хавтас хураан авчээ

Энтертайнмент4 өдөр өмнө

МҮОХ-ны төлөөлөгчид БНХАУ-ын Хөх хотноо ажиллаж байна

Энтертайнмент4 өдөр өмнө

С.Мөнхзул пауэрлифтингийн ДАШТ-ээс алтан медаль хүртлээ

Улс төр4 өдөр өмнө

Б.ДЭЛГЭРСАЙХАН: Богд уулыг нүхлэх эсэхийг иргэдээс асууна

Ерөнхийлөгч4 өдөр өмнө

Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх 2025 оны төсвийн тухай хуульд ХОРИГ тавилаа

CRI Монгол радио4 өдөр өмнө

Ши Жиньпин Бразилиад хүрэлцэн очиж Бразилд төрийн айлчлал хийж байна

Дэлхий2 жил өмнө

Монголын чадамгай гадаад бодлогын механизм эргэн ирлээ

Нийгэм1 жил өмнө

Э.Дуламсүрэн: Дайвар ачаатай тохиолдолд “УЛААН ГАРЦ”-аар нэвтрэх ёстой

Дэлхий10 сар өмнө

Согтуу зорчигч ажилтныг хазсан шалтгаанаар АНУ руу ниссэн ANA компанийн онгоц Токиод буцаж газарджээ

Эдийн засаг2 жил өмнө

Талын Зам -Шинэ Хөгжлийн гарц

Нийгэм1 жил өмнө

Х.Мөнхзаяа: Би тулга тойрсон жижиг улаач байхыг хүсдэггүй

Нийгэм2 жил өмнө

Монгол Улсын Төрийн сүлд, далбаа хэрхэн бүтсэн талаар түүх

Улс төр2 жил өмнө

АН-ын бүлгээс Монгол Улсад нүүрлэсэн 13 ХЯМРАЛЫГ нэрлэлээ

Нийгэм12 сар өмнө

Г.Болормаа: Эрх баригчид “Авлигын шүүх” гэх хэдхэн шүүгчтэй учраа олохыг хүсэж байна

Нийгэм2 жил өмнө

Аймаг, сумдын баяр наадмын товыг НЭГТГЭН ХҮРГЭЖ БАЙНА

Эдийн засаг2 жил өмнө

ГЕГ-ын статистик мэдээлэл

Covid-193 жил өмнө

Коронавируст халдварын эсрэг дархлаажуулалтын 35 цэгийн байршил

Нийгэм2 жил өмнө

Сун Гүй Мин: Монголын уул уурхайн салбарын хөгжилд Шинь Шинь компани хоёр том технологи нэвтрүүлсэн

Улс төр2 жил өмнө

Ханшийг тогтворжуулах чиглэлээр интервенц хийдэггүй

Эдийн засаг3 жил өмнө

Нөөцийн мах зах, худалдааны төвөөс 1.6 дахин хямд байна

Улс төр2 жил өмнө

БНАЛАУ нь Монгол Улсыг АПЕК зэрэг бүс нутгийн үйл явцад нэгдэн ороход дэмжиж ажиллахаа нотлов

Нийгэм4 өдөр өмнө

ЭМЯ: Папиллома вирусийн эсрэг дархлаажуулалтын талаар мэдээлэл хийж байна

Ерөнхийлөгч4 өдөр өмнө

Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх 2025 оны төсвийн тухай хуульд ХОРИГ тавилаа

Нийгэм1 сар өмнө

Энэ амралтын өдрүүдэд ДОЛООН байршилд зам хааж, шинэчилнэ

Энтертайнмент5 сар өмнө

CHEF’s TABLE: Дэлхийд танигдсан зоогийг мэргэжлийн тогоочийн гараас амтлах үдэш

Энтертайнмент6 сар өмнө

Гар утсан дээрх ажлын App-уудаа устгахаас таны амралт эхэлнэ

Энтертайнмент6 сар өмнө

ATOX Esports анх удаа ESL Pro League-т оролцохоор боллоо

Эдийн засаг6 сар өмнө

“Замын-Үүд, Эрээний эдийн засгийн хамтын ажиллагааны бүс”-ийн хөрөнгө оруулалтын чуулга уулзалт боллоо

Улс төр6 сар өмнө

Д.Ганбат: Цалинтай ээжийн 50 мянган төгрөгийг цалин шиг цалин болгоё л доо

Улс төр6 сар өмнө

ШИНЭ ХОРШОО I Ардчилсан нам 180 мянга гаруй малчдаас уучлал гуйх ёстой

Улс төр6 сар өмнө

Шадар сайд, УОК-ын дарга С.Амарсайхан цаг үеийн асуудлаар мэдээлэл өгч байна

Дэлхий6 сар өмнө

ОХУ-ын ерөнхий сайдад Changan загвараар үйлдвэрлэсэн Волга автомашин бэлэглэжээ

Дэлхий6 сар өмнө

Киргизстаны нийслэлд Энэтхэг, Пакистаны оюутнууд, цагаачдын эсрэг үймээн гарчээ

Дэлхий6 сар өмнө

Франц улсад хар тамхины гэмт хэрэгтнийг замаас нь оргуулсан зэвсэгт халдлага гарав

Дэлхий7 сар өмнө

Өмнөд Солонгосын тагнуулын байгууллага Ким Жон Уныг магтсан суртал нэвтрүүлгийн дууг хориглох хүсэлт гаргажээ

Энтертайнмент7 сар өмнө

Apple компани iPad бүтээгдэхүүнийхээ шинэ загваруудыг танилцууллаа