НАТО Украины хямралын бурууг Хятад руу чихэж болохгүй

Орон нутгийн цагаар 10-ны өдөр НАТО-гийн Вашингтоны дээд хэмжээний уулзалтын дараа тунхаг нийтэлжээ. Хятадыг хязгаарлах АНУ-ын стратегитай НАТО-гийн хамтын ажиллагааны хүрээнд энэхүү тунхаглал нь Хятад руу зориуд өдөөн халдаж байна. Хятад улс нь НАТО-гийн ашиг сонирхол, аюулгүй байдал, үнэт зүйлсэд саад учруулж, Хятадыг Орос-Украины мөргөлдөөнийг “шийдвэрлэгч дэмжигч” гэж хилсээр буруутгаж, Атлантын далай дамнасан аюулгүй байдалд системчилсэн сорилт учруулж байна гэж мэдэгджээ. Орос-Украины мөргөлдөөнийг өдөөгч болохын хувьд НАТО өөрийгөө эргэцүүлэн тунгааж чадаагүй төдийгүй энх тайван, яриа хэлэлцээг дэмжиж байсан Хятадыг буруутгаж, дэлхий дахинд өөрийнхөө “хүйтэн дайны үлдэгдэл” үнэн төрхөө харуулж байна.

Өнөөдөр Орос-Украины мөргөлдөөн бараг хоёр жил хагас үргэлжилж байна. Энэхүү эмгэнэлт явдлын шалтгааны тухайд, олон улсын хамтын нийгэмлэг улам бүр тайван, ухаалаг хандах болж байна. Хүйтэн дайн дууссаны дараа НАТО АНУ-ын удирдлаган дор дорно зүгт тэлэлтээ үргэлжлүүлсээр байгааг улам олон хүн ойлгож байна. Оросын аюулгүй байдлын орон зайг шахах нь Орос, Украины зөрчилдөөний үндсэн шалтгаан юм. Геополитикийн үүднээс авч үзвэл, АНУ Оросыг сулруулахын тулд Европыг өөрийн гарт баттай байлгахын зорилгоор энэхүү мөргөлдөөнийг “өдөөсөн”. Орос, Украины хооронд мөргөлдөөн үүссэний дараа АНУ болон барууны орнууд гал дээр тос нэмж, Украинд цэргийн тусламж үзүүлсээр ирсний зэрэгцээ Оросын эсрэг янз бүрийн хориг арга хэмжээ авсан. Гэвч энэ нь Оросыг бут цохисонгүй, харин Украиныг дайны намагт оруулж, Европыг улс төр, эдийн засаг, аюулгүй байдал болон бусад салбарт өндөр үнэ төлөхөд хүргэв.

Орос-Украины мөргөлдөөн дэх хариуцлагаа нуун дарагдуулахын тулд НАТО “хорон санаа” гаргаж, худал мэдээлэл зохиож, Хятадыг “золиос” болгохыг оролдсон. Энэхүү дээд хэмжээний уулзалтын өмнө НАТО Хятадыг байнга шүүмжилж, заналхийлж, Хятад, Оросын эдийн засаг, худалдааны хэвийн хамтын ажиллагааг гутааж, Хятад улсыг Орост цэргийн дэмжлэг үзүүлж байна гэж гүтгэж байсан. Барууны зарим улстөрчид Орос, Украины мөргөлдөөнийг зогсоох түлхүүр нь Хятадын гарт байгаа гэж хүртэл ярьдаг. Гэхдээ бодит байдлын талаар юу хэлэх вэ? АНУ болон барууны орнууд хараахан бодитой нотлох баримт гаргаагүй байгаа бөгөөд Орос, Украины мөргөлдөөнд Хятад улс Орост цэргийн тусламж үзүүлээгүй гэдгийг АНУ-ын армийн тэргүүн хүртэл хүлээн зөвшөөрсөн.

Өнгөрсөн жилээс хойш Хятадын засгийн газар Евразийн хэрэг эрхлэх тусгай төлөөлөгчдөө гурван удаа илгээж, дипломат ажиллагаа явуулж, энхийн хэлэлцээг идэвхтэй ахиулсан байна. Энэ оны 5-р сард Хятад, Бразил хоёр Украины хямралыг улс төрийн аргаар зохицуулахыг ахиулах тухай “зургаан зүйлт зөвшилцөл”-ийг Бээжинд нийтэлж, “дайны талбараас халихгүй, дайныг даамжруулахгүй, талууд байдлыг дэвэргэхгүй” гэсэн гурван зарчмыг онцлон тэмдэглэсэн байна. Одоогоор 100 гаруй улс орон зөвшилцөлд хүрч, эерэг хариу ирүүлсэн байна. Хятад улс хямралыг энхийн замаар зохицуулах бүхий л хүчин чармайлтыг дэмжиж, хямралыг эртхэн зогсооход бүтээлч, хариуцлагатай үүрэг гүйцэтгэхэд бэлэн байна.

Орос, Украины зөрчил өнөөдрийг хүртэл үргэлжилж, хэн гал дээр тос нэмж, хэн нь хувийн ашиг хонжоо хайж байна вэ? Олон улсын хамтын нийгэмлэг үүнийг тодорхой харж байна. Өдөөгч болохын хувьд Вашингтон болон түүний хянадаг НАТО өөрөөсөө асууж, бусдыг буруутгахаа больж, нөхцөл байдлыг намжаахын тулд тодорхой арга хэмжээ авах хэрэгтэй. Хятад улсын санаачилсанчлан, бүх том гүрнүүд сөрөг энергийн оронд эерэг энерги гаргаж байж л Орос, Украины зөрчилдөөн аль болох хурдан гал зогсоохыг харж чадна.