Америкийн тогтоож буй “тэгш татвар” нь үнэхээр тэгш шударга уу

ДХБ бүх гишүүн орнуудаас яг адилхан хамгийн таатай улс орнуудын тарифын хувь хэмжээг хэрэгжүүлэхийг шаарддаггүй. ДХБ-ын үндсэн чиг үүргүүдийн нэг бол олон талт худалдааны хэлэлцээрийг зохион байгуулах явдал юм. Гишүүн бүрийн одоо мөрдөж буй тарифын хувь хэмжээ нь олон талт хэлэлцээрийн үр дүн бөгөөд зөрүүтэй байх нь хэвийн үзэгдэл. Уругвайн хэлэлцээний үеэр гарсан чухал ахиц дэвшлийн нэг нь Дэлхийн худалдааны байгууллагын өмнөх байгууллага болох Тариф, худалдааны ерөнхий хэлэлцээрийн сүүлд хийсэн ажил бол 1994 оны Тариф, худалдааны ерөнхий хэлэлцээр (ТХЕХ 1994) байгуулсан явдал юм. Гишүүн бүр дэлхийн худалдааны тогтвортой байдал, урьдчилан таамаглах боломжтой тарифыг бууруулах хуваарь гаргахаар тохиролцсон байдаг.

Үнэн хэрэгтээ, илүү өргөн өнцгөөс харвал АНУ нь одоогийн олон улсын худалдааны тогтолцооны гол ашиг хүртэгч юм. Америкийн Нэгдсэн Улс үйлчилгээний худалдааны урт хугацааны худалдааны ашгийг хадгалж, 2024 онд ойролцоогоор 300 тэрбум ам.долларын ашигтай байна. АНУ-ын компаниуд жил бүр оюуны өмчийн лицензийн төлбөрт 144 тэрбум гаруй ам.доллар цуглуулдаг. Үйлчилгээний экспорт АНУ-д 4.1 сая ажлын байр бий болгож байна. АНУ эдгээр баримтуудыг үл тоомсорлож, барааны худалдааг ашиг, алдагдлыг хэмжих цорын ганц шалгуур гэж үзэж, гуйвуулсан, нэг талыг барьсан “АНУ алдагдалтай” гэдгийг сурталчилж байна.

Дэлхий нийт нэг зүйлийг маш тодорхой харж байна. Тэр нь даруй АНУ “харилцан тэгш” хэмээх далбаан дор тэг нийлбэртэй тоглоомд оролцож байгаа бөгөөд түүний мөн чанар нь “Америкийг эн тэргүүнд”, “Америкийг онцгойруулах” гэсэн зорилготой. Гэсэн хэдий ч тарифын дайнд ялагч гарахгүй бөгөөд дэлхийн эсрэг явах нь зөвхөн өөрсдийгөө тусгаарлаж буй хэрэг юм. “Харилцан тэгш татвар ногдуулах” гэж нэрлэгддэг зүйл нь АНУ-ын худалдааны алдагдлыг шийдэж чадахгүй. Энэ нь харин эсрэгээр АНУ-ын импортын бүтээгдэхүүний үнийг өсгөж, АНУ-ын инфляцийн дарамтыг эрчимжүүлж, америкчуудын амьжиргааны өртгийг өсгө болно.