Бидэнтэй нэгд

Нийгэм

Зүрхний титэм судасны эмгэгийг эрт оношилж, эмчлэх нь гэнэтийн нас баралтыг бууруулах хүчин зүйл болдог

Нийтэлсэн

“Интермед” эмнэлгийн зүрх судас, судсан дотуурх мэс заслын эмч, АУ-ны доктор Х.Батмягмартай ярилцлаа.

– Эн тэргүүнд зүрхний титэм судасны үүрэг, өвчлөлийн талаар товчхон ойлголт өгөөч?

– Зүрх нь цусыг эд эрхтэнд шахаж байх шахуургын үүрэгтэй булчинлаг эрхтэн. Энэхүү булчинлаг эрхтэнг цусаар хангаж байдаг үүрэгтэй артерийн судсыг титэм судас гэдэг. Зүрхний титэм судасны эмгэг нь судас хатуурч, нарийсал үүсч, зүрхний булчинд хүчилтөрөгч дутагдаж эмнэл зүйд амьсгаадах шинжээр илэрдэг, үндсэн хүндрэл нь зүрхний шигдээс, аминд аюултай хэм алдагдал, зүрхний дутагдал, зүрх гэнэт зогсолтоор хүндэрдэг  эмгэг.

Монгол Улсын эрүүл мэндийн тоон үзүүлэлтэд зүрх судасны эмгэгийн өвчлөл гуравдугаарт, нас баралт тэргүүн байранд байна. Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагын мэдээлснээр 2016 онд зүрхний титэм судасны эмгэгээр 9.1 сая хүн нас барж байсан бол 2018 онд 9.2 сая болж нэмэгдсэн.

– Титэм судасны эмгэгийн хэдэн наснаас эхэлдэг вэ?

– Судас хатуурах өвчин нас дагаж үүсдэг. Ихэвчлэн настай хүмүүс судас хатуурах эмгэгээр өвчилдөг. Хүйсийн хувьд эрэгтэйчүүд нь 40 наснаас, эмэгтэйчүүд 50 наснаас гэж үздэг. Тэгэхээр эрэгтэй хүн 40 наснаас биеийн жингээ барихыг зөвлөдөг. Таргалалттай, тамхи татдаг, 40 настай эрэгтэй хүн бол зүрх судасны өвчний эрсдэлүүд байна гэж үзэж, өвдөхийг нь хүлээлгүй өөрсдөө анхаарах хэрэгтэй.

– Ямар зовуур илрэх вэ?

– Үндсэн зовуур нь амьсгаадах, цээжээр өвдөх, зүрх дэлсэх шинжээр эхэлдэг. Өөрөөр хэлбэл өмнө нь алхаж явдаг байсан зайндаа явахаар амьсгааддаг болох, амьсгаадахтай зэрэгцээд өвчүүний ар талд хорсох, хүнд оргиод хоолойруу шахаж тулаад, боогоод байгаа мэт зовиур илэрдэг. Ер нь л цээжний араар зовуурлана. Монголчуудын дунд багагүй хувьд нь шинж тэмдэггүй, өөрт нь ямар ч зовуургүй хэлбэрээр илэрдэг.

Тэгэхээр урьдчилан сэргийлэх журмаар эрт оношилж, эмчлүүлэх нь оновчтой арга төдийгүй зүрхний титэм судасны хүндрэл, нас баралтаас сэргийлэх боломжтой. Тайван үеийн болон ачаалалтай зүрхний бичлэгээр далд байгаа эмгэгийг илрүүлнэ. Дээрээс нь зүрхний хэт авиан шинжилгээ, компьютер томограф, титэм судсан дотуурх оношилгоо, эмчилгээ хийлгэж болно.

– Эмчилгээний талаар товч хариулна уу?

Титэм судасны эмгэгийн үед эмийн болон мэс засал гэсэн үндсэн хоёр аргатай. Титэм судасны хөндий доторх диаметр 75-аас дээш хувийн нарийсалтай үед судсан дотуурх мэс заслын аргаар нарийссан судсанд стенд тавих, нээлттэй мэс заслын аргаар гол судаснаас нарийссан судас давуулж залгаас хийх мэс засал хийдэг. 75-с доош хувийн нарийсалд эмийн эмчилгээг санал болгох зөвлөмжтэй байдаг. Зүрхний булчингийн эс хүчилтөрөгчийн дутагдалд орсоноор зүрхний эсүүд хөөж, хавагнан задарч зүрхний шигдээс болдог.  Энэ үйл явц титэм судасны хөндийн нарийслийн хэмжээтэй хамааралтай төдийгүй, эмнэлзүйн илрэлээр нь хэд хэд ангилдаг.

– Эрэгтэйчүүдийн хувьд 40-өөс дээш насныхан анхаарах хэрэгтэй, харин эмэгтэйчүүд 50-иас дээш насанд гэлээ. Энэ олон насны зөрүү юутай холбоотой байна вэ?

-Энэ нь бэлгийн даавартай холбоотой. Бэлгийн дааврын зохицуулга нь судасны хатуурлыг удаашруулж байдаг. Иймд бэлгийн даавар багасаж, цэвэршилт явагдаад ирэхээр судас хатуурлын үйл явц хурдсах хандлагатай болдог. Нөгөө талаас тамхи, архи, хөдөлгөөний дутагдал, чихрийн шижин, даралт ихсэх эмгэг, стресс, орчны нөлөө зэрэг нь нөлөөлөх хүчин зүйлс болдог.

– Зүрхний титэм судас хатуурч, нарийсах эрсдэлт хүчин зүйлсийг дурдвал.

– Судас хатуурах эмгэгийн эрсдэлийг эргэх болон үл эргэх гэж ангилдаг. Эргэх хүчин зүйлд нь тамхи, цусан дахь холестрины хэмжээ, стресс, амьдралын хэв маяг, хавсарсан өвчин зэрэг ордог бол үл эргэх эрсдэлт хүчин зүйлд нас хүйс ордог. Тухайлбал эрэгтэй хүн 60 настай, цусны даралт ихсэх эмгэгтэй, тамхи татдаг, жин ихтэй бол зүрхний титэм судасны эмгэгийг илрүүлэх шинжилгээ заавал хийлгэж урьдчилан сэргийлэх хэрэгтэй.

– Түрүүнд шинж тэмдэггүй хэлбэр гэж ярьснаа тодруулаач?

– Монголчууд далайн түвшнээс дээш 1300-1600 метр орчимд, дунд болон нам өндөр уулын бүсэд амьдардаг. Манай орон цаг уурын 4 улиралтай, тал нутгаас өндөр уулархаг бүсэд тархаж амьдардаг ард түмэн. Даралтын түвшнээс хамаараад хүчилтөрөгчийн тэсвэрлэх чадвар өөр өөр байдаг. АУ-ны доктор Д.Нарантуяа судлаачийн судалгаагаар зүрхний шигдээсээр оношлогдсон хүмүүсийн цөөнгүй хувьд нь өвдөлтгүй хэлбэр байсан талаар тэмдэглэсэн байдаг.

Зүрхний шигдээс хугацаа алдаж оношлогдоод эмчлүүлсэн бол зүрхний дутагдлаар хүндэрдэг. Нэгэнт зүрхний дутагдлаар хүндэрвэл амьдралын чанар, амьдрах чадварыг бууруулдаг. Аль болох хүндрэлээс сэргийлээд, зүрхний бүтэц үйл ажиллагааг алдагдуулахгүйгээр титэм судасны өвчнийг эрт оношлоод, эмчлэх нь гол зорилго юм.

CRI Монгол радио3 өдөр өмнө

Хятад Бразил дипломат харилцаа тогтоосны 50 жилийн ойг тэмдэглэв

CRI Монгол радио3 өдөр өмнө

“Ши Жиньпиний эшлэх дуртай хэлц үгс” Бразилийн хэвлэл мэдээллээр цацагдлаа

CRI Монгол радио3 өдөр өмнө

Гарын үсэг зурах ёслолд оролцон сэтгүүлчидтэй уулзав

CRI Монгол радио3 өдөр өмнө

Ши Жиньпин Бразилын ерөнхийлөгчтэй хэлэлцээ хийв

Энтертайнмент4 өдөр өмнө

АНУ-ын Хууль зүйн яам “Google”-ийн “Chrome” хөтчийг заруулах арга хэмжээ авна

Улс төр4 өдөр өмнө

Цахим гарын үсгээр баталгаажсан гэрээнүүд олон улсад хүлээн зөвшөөрөгддөг болно

Улс төр4 өдөр өмнө

УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан худал мэдээлэлд залруулга хийж, уучлалт гуйхыг шаардав

Нийгэм4 өдөр өмнө

ЭМЯ: Папиллома вирусийн эсрэг дархлаажуулалтын талаар мэдээлэл хийж байна

Нийгэм4 өдөр өмнө

Орц, гарц хааж, дулааны шугамыг эвдсэн барилгын компанийн үйл ажиллагааг түр зогсоолоо

Нийгэм4 өдөр өмнө

Хогийн цэг дээрээс 142 ширхэг хавтас хураан авчээ

Энтертайнмент4 өдөр өмнө

МҮОХ-ны төлөөлөгчид БНХАУ-ын Хөх хотноо ажиллаж байна

Энтертайнмент4 өдөр өмнө

С.Мөнхзул пауэрлифтингийн ДАШТ-ээс алтан медаль хүртлээ

Улс төр4 өдөр өмнө

Б.ДЭЛГЭРСАЙХАН: Богд уулыг нүхлэх эсэхийг иргэдээс асууна

Ерөнхийлөгч4 өдөр өмнө

Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх 2025 оны төсвийн тухай хуульд ХОРИГ тавилаа

CRI Монгол радио4 өдөр өмнө

Ши Жиньпин Бразилиад хүрэлцэн очиж Бразилд төрийн айлчлал хийж байна

Дэлхий2 жил өмнө

Монголын чадамгай гадаад бодлогын механизм эргэн ирлээ

Нийгэм1 жил өмнө

Э.Дуламсүрэн: Дайвар ачаатай тохиолдолд “УЛААН ГАРЦ”-аар нэвтрэх ёстой

Дэлхий10 сар өмнө

Согтуу зорчигч ажилтныг хазсан шалтгаанаар АНУ руу ниссэн ANA компанийн онгоц Токиод буцаж газарджээ

Эдийн засаг2 жил өмнө

Талын Зам -Шинэ Хөгжлийн гарц

Нийгэм1 жил өмнө

Х.Мөнхзаяа: Би тулга тойрсон жижиг улаач байхыг хүсдэггүй

Нийгэм2 жил өмнө

Монгол Улсын Төрийн сүлд, далбаа хэрхэн бүтсэн талаар түүх

Улс төр2 жил өмнө

АН-ын бүлгээс Монгол Улсад нүүрлэсэн 13 ХЯМРАЛЫГ нэрлэлээ

Нийгэм12 сар өмнө

Г.Болормаа: Эрх баригчид “Авлигын шүүх” гэх хэдхэн шүүгчтэй учраа олохыг хүсэж байна

Нийгэм2 жил өмнө

Аймаг, сумдын баяр наадмын товыг НЭГТГЭН ХҮРГЭЖ БАЙНА

Эдийн засаг2 жил өмнө

ГЕГ-ын статистик мэдээлэл

Covid-193 жил өмнө

Коронавируст халдварын эсрэг дархлаажуулалтын 35 цэгийн байршил

Нийгэм2 жил өмнө

Сун Гүй Мин: Монголын уул уурхайн салбарын хөгжилд Шинь Шинь компани хоёр том технологи нэвтрүүлсэн

Улс төр2 жил өмнө

Ханшийг тогтворжуулах чиглэлээр интервенц хийдэггүй

Эдийн засаг3 жил өмнө

Нөөцийн мах зах, худалдааны төвөөс 1.6 дахин хямд байна

Улс төр2 жил өмнө

БНАЛАУ нь Монгол Улсыг АПЕК зэрэг бүс нутгийн үйл явцад нэгдэн ороход дэмжиж ажиллахаа нотлов

Нийгэм4 өдөр өмнө

ЭМЯ: Папиллома вирусийн эсрэг дархлаажуулалтын талаар мэдээлэл хийж байна

Ерөнхийлөгч4 өдөр өмнө

Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх 2025 оны төсвийн тухай хуульд ХОРИГ тавилаа

Нийгэм1 сар өмнө

Энэ амралтын өдрүүдэд ДОЛООН байршилд зам хааж, шинэчилнэ

Энтертайнмент5 сар өмнө

CHEF’s TABLE: Дэлхийд танигдсан зоогийг мэргэжлийн тогоочийн гараас амтлах үдэш

Энтертайнмент6 сар өмнө

Гар утсан дээрх ажлын App-уудаа устгахаас таны амралт эхэлнэ

Энтертайнмент6 сар өмнө

ATOX Esports анх удаа ESL Pro League-т оролцохоор боллоо

Эдийн засаг6 сар өмнө

“Замын-Үүд, Эрээний эдийн засгийн хамтын ажиллагааны бүс”-ийн хөрөнгө оруулалтын чуулга уулзалт боллоо

Улс төр6 сар өмнө

Д.Ганбат: Цалинтай ээжийн 50 мянган төгрөгийг цалин шиг цалин болгоё л доо

Улс төр6 сар өмнө

ШИНЭ ХОРШОО I Ардчилсан нам 180 мянга гаруй малчдаас уучлал гуйх ёстой

Улс төр6 сар өмнө

Шадар сайд, УОК-ын дарга С.Амарсайхан цаг үеийн асуудлаар мэдээлэл өгч байна

Дэлхий6 сар өмнө

ОХУ-ын ерөнхий сайдад Changan загвараар үйлдвэрлэсэн Волга автомашин бэлэглэжээ

Дэлхий6 сар өмнө

Киргизстаны нийслэлд Энэтхэг, Пакистаны оюутнууд, цагаачдын эсрэг үймээн гарчээ

Дэлхий6 сар өмнө

Франц улсад хар тамхины гэмт хэрэгтнийг замаас нь оргуулсан зэвсэгт халдлага гарав

Дэлхий7 сар өмнө

Өмнөд Солонгосын тагнуулын байгууллага Ким Жон Уныг магтсан суртал нэвтрүүлгийн дууг хориглох хүсэлт гаргажээ

Энтертайнмент7 сар өмнө

Apple компани iPad бүтээгдэхүүнийхээ шинэ загваруудыг танилцууллаа