Бидэнтэй нэгд

Нийгэм

Шатахууны үнэ хэрхэх вэ

Нийтэлсэн

Газрын тосны “акул”-уудын маргаан шатах, тослох материалаа гадаадаас 100 хувь импортолдог манай улсад ашигтай тусах нь. Дэлхий нийтэд шинэ коронавирус буюу үхлийн аюулт цар тахал тархсанаар улс орнуудын эдийн засаг царцаж эхлэв. Ялангуяа “ёроолгүй сав” шиг хэрэглээтэй Хятадын зах зээл удааширлаа. Эдийн засгийн идэвх сулрахаар бараа, бүтээгдэхүүний эрэлт багасах нь зах зээлийн зүй тогтол юм. Жамаараа яваа энэ л зүй тогтолын дагуу улс орнуудын шатах, тослох материал, шатахууны эрэлт буурав. Эрэлт хэрэглээ буурахаар бүтээгдэхүүний үнэ хямдардаг. Дэлхийн зах зээлд шатахууны гол түүхий эд газрын тосны үнэ нэгдүгээр сарын эхээр 68 орчим ам.доллартой дүйж байв. “Ковид-19” вирус тархсанаар эрэлт нь буурч, нефтийн ханш “уруудсан”. Энэ сарын эхээр нефтийн ханш 50 ам.доллартой дүйлээ. Мөнөөх “акул”-ууд энэ л үед газрын тосны олборлолтоо хэрхэж, үнийн зохицуулалт хийх вэ гэдгээ ярилцав.

ОПЕК-ийн гишүүн болон гишүүн бус орнууд өнгөрсөн долоо хоногт хуралдсан. Эл хуралд газрын тосны олборлолтоороо тэргүүлдэг бүх орон оролцжээ. ОПЕК-оос өдөрт олборлох газрын тосоо 1.5 сая баррелиар бууруулах санал гаргасан байна. Гэтэл ОХУ, Казахстан газрын тосны олборлолтоо бууруулахгүй гэдгээ шулуухан мэдэгдсэн гэнэ. Ингээд хурал ямар ч үр дүнд хүрэлгүй таржээ. Үр дүнгүй хурлын дараа Саудын Араб газрын тосны олборлолтоо нэмэхээ зарлалаа. Газрын тосны олборлолтоороо дэлхийн тэргүүлдэг тус улс ОХУ-тай “үнийн дайн” эхлүүлсэн нь энэ. Уг шийдвэрийн дараа газрын тосны үнэ хэдхэн хоногт баррель нь 38 “ногоон”-д хүртлээ хямдраад байна. “Голомт” банкны шинжээч Г.Мөнх-Эрдэнэ “ОХУ баррель газрын тосны энэ оны жишиг үнийг 30 ам.доллар гэж тогтоосон мэдээлэл бий. Тиймээс оросууд газрын тосны үнэ хямдарсан ч эдийн засагт нь нөлөөлөхгүй учраас болгоомжлохгүй байна. Хэрэв ОХУ олборлолтын хэмжээгээ бууруулахгүй бол нефтийн үнэ энэ онд 30 орчим ам.долларт хэлбэлзэх болов уу” гэв.

Газрын тосны үнэ өдгөө өнгөрсөн оныхоос хоёр дахин буураад байна. Ийнхүү Монголын зах зээлд шатахууны үнэ хямдрах боломж бүрдэв. Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайд Д.Сумъяабазар газрын тосны үнэ унаснаар шатахууныг хямдруулах зах зээлийн бодит нөхцөл үүссэнийг олон нийтэд тайлбарлаж буй. Дэлхийн зах зээлд газрын тосны үнэ огцом буурангуут л нийгмийн сүлжээгээр “Импортлогчид бензиний үнийг даруйхан бууруулах ёстой” гэж шаардаж эхлэв. Шатахууны үнэ буурах урьдач нөхцөл нэгэнт бүрдсэн нь үнэн. Харин санааны зоргоор нефтийн ханш уруудангуут маргааш нь шатахууныхаа үнийг доошлуулчих боломж байдаггүй. Дэлхийн зах зээл дэх газрын тосны үнийн хэлбэлзлийн нөлөө сарын дараа манай улсад бодитоор тусдаг онцлогтой.

Үүнийг илүү дэлгэрүүлж тайлбарлая. Манай улс сүүлийн жилүүдэд Сингапурын таваарын биржид тухайн сард тогтсон газрын тосны ханшийг харгалзан тусгай итгэлцүүрийн дагуу тооцсон үнээр ОХУ-аас шатахуун худалдан авч байгаа. Өөрөөр хэлбэл, Сингапурын биржид өнгөрсөн сард тогтсон газрын тосны дундаж ханшийг жишиг болгосон үнээр импортлогчид энэ сард шатахуун худалдан авч буй юм. Компаниуд энэ сард худалдаж авах шатахууныхаа захиалгыг аль хэдийнэ өгөөд, мөнгөө шилжүүлчихсэн байгаа биз. Дэлхийн зах зээлд өнгөрсөн сард баррель газрын тосны үнэ дунджаар 60 ам.доллар байсан гэж тооцъё. Тэгвэл үүнтэй жишсэн үнээр шатахуунаа худалдаж авсан байж таарна. Тэгэхээр өндөр өртгөөр авсан шатахуунаа тэд энэ сард үнэтэй л зарна гэсэн үг. Харин дараагийн сарын ханш бага байх нь ойлгомжтой боллоо. Газрын тосны энэ сарын дундаж ханшийг жишиг болгосон үнээр импортлогчид ирэх сард ОХУ-аас шатахуун авна. Хойд хөршийнхөн энэ сарынхаас бага үнэ манайханд санал болгох нь тодорхой. Ингэхээр шатахууны үнэ ирэх сард буурах нь гэж ойлгох хэрэгтэй юм.

Газрын тосны үнэ бараг хоёр дахин буурсан учраас шатахууны үнэ төдий хэмжээгээр хямдрах ёстой гэж муйхарлаж болохгүй. Манай зах зээлд шатахууны үнийг тогтооход газрын тосныхоос гадна ам.долларын ханш чухал нөлөөтэй. Учир нь манай улс шатахуунаа ОХУ-аас ам.доллароор тооцож худалдан авдаг. Дотоодын зах зээлд “ногоон”-ы ханш өссөөр байвал шатахуун худалдаж авах төгрөгийн хэмжээ нэмэгдсээр байна гэсэн үг. Импортлогчид шатахуунаа ам.доллароор худалдаж авдаг хэрнээ төгрөгөөр борлуулдаг учраас тэр. Бүтээгдэхүүн худалдаж авдаг валютынх нь ханш өсөхөөр борлуулах буюу төгрөгөөр илэрхийлэх үнийг нэмэхээс өөр замгүй.

Ам.долларын ханш өнгөрсөн оны аравдугаар сараас хойш 100 гаруй төгрөгөөр чангарч, 2780-д хүрэв. “Ногоон”-ы ханш төгрөгийн эсрэг ямх ямхаар чангарсаар л байна. Монголбанк ч төгрөгийн ханшийг аажмаар сулруулах бодлого баримталж буйгаа нуухаа больсон. Тэгэхээр ам.долларын ханш цаашид ч өснө гэсэн хүлээлт давамгайлах нь. Ерөнхийдөө зүг нь тодорхой гэсэн үг. Тиймээс газрын тосны буурсан, ам.долларын өссөн ханшийн зөрүүг тооцож, шатахууны үнэ хямдарна гэсэн үг. Шатахууны үнэ одоогийнхоос ирэх сард хэдэн хувиар хямдрах бол. ОХУ-аас ирүүлэх үнийн санал, ам.долларын ханшийн өсөлт хэрхэхээс шалтгаалж шатахууны үнийг нь дамжиггүй. Шинжээчид шатахууны үнэ 10-20 орчим хувиар хямдрах болов уу гэж таамаглаж байгаа. Гэхдээ газрын тосны үнэ энэ сард буцаад өсчихвөл хямд шатахуун худалдаж авах найдлага тасарч мэднэ. Эдийн засгийн нөхцөл тодорхойгүй байгаа учраас зах зээлд ямар ч өөрчлөлт гарч, байдал хаашаа ч эргэж магадгүй.

Газрын тосны ханш хямдарч буй дотоодын зах зээлд шатахууны үнийг хямдруулах сайн нөлөөтэй. Шатахууны үнэ хямдарвал өргөн хэрэглээний бараа, бүтээгдэхүүний үнэ тогтворжих сайн талтай. Мөн гадаад худалдааны ашиг нэмэгдэж, цаашлаад төлбөрийн тэнцлийн дарамтыг бууруулна. Энэ нь ам.долларын ханшийн өсөлтийг сааруулаад зогсохгүй бууруулах нигууртай. Газрын тосны үнэ хямдарсан нь эдийн засгийн гинжин хэлхээгээр дамжин монголчуудад ийм таатай нөлөө үзүүлэх нь ээ. Дахин сануулахад, импортлогчид шатахууны үнээ даруй бууруулахгүй л болов уу.

CRI Монгол радио7 цаг өмнө

Хятадын өнгөлөг хотууд

CRI Монгол радио7 цаг өмнө

2024 оны Дэлхийн хотуудын өдрийн Хятад дахь арга хэмжээ Шанхайд нээлтээ хийв

CRI Монгол радио7 цаг өмнө

ЕХ-ны үйлдэл дотоод хагаралд хүргэж болзошгүйг анхааруулав

CRI Монгол радио7 цаг өмнө

Хятадын Олон улсын импортын 7-р экспогийн бэлтгэл бүрэн хангагдав

CRI Монгол радио7 цаг өмнө

1000 кВ-ын хэт өндөр хүчдэлийн хувьсах гүйдлийн төсөл албан ёсоор ашиглалтад орлоо

Нийгэм7 цаг өмнө

Машинд хавчуулагдсан хүнийг эсэн мэнд гаргажээ

Дэлхий7 цаг өмнө

БНХАУ-д 323.2 тэрбум юанийн хохирол учирчээ

Эдийн засаг7 цаг өмнө

“Дэлхийн хуримтлалын өдөр-2024” аяны хаалт боллоо

Дэлхий7 цаг өмнө

Жозеп Боррель Япон улсад айлчилна

Дэлхий7 цаг өмнө

Гэмт хэргийн гаралт ихэсдэг нь Хэллоуинтэй холбоотой юу?

Улс төр7 цаг өмнө

Төсвийн төслүүдийн хоёр дахь хэлэлцүүлэг үргэлжилж байна

Улс төр7 цаг өмнө

Цөмийн энергийн тухай хуулийг эцсийн хэлэлцүүлэгт шилжүүлэхээр боллоо

Энтертайнмент7 цаг өмнө

Ц.Цогбадрах ДАШТ-ээс хүрэл медаль хүртлээ

Улс төр1 өдөр өмнө

Зөөвч-Овоогоос 9 хүртэл хувийн буюу дэлхийн хамгийн өндөр АМНАТ авахаар тохирсон

Нийгэм1 өдөр өмнө

Цас орж, ихэнх нутгаар ХҮЙТЭРНЭ

Энтертайнмент3 жил өмнө

ХАЙРЫН ШҮЛЭГ | Хайраар жигүүрлэсэн зүрх хамгийн тунгалаг байдаг

Дэлхий2 жил өмнө

Монголын чадамгай гадаад бодлогын механизм эргэн ирлээ

Нийгэм1 жил өмнө

Э.Дуламсүрэн: Дайвар ачаатай тохиолдолд “УЛААН ГАРЦ”-аар нэвтрэх ёстой

Дэлхий10 сар өмнө

Согтуу зорчигч ажилтныг хазсан шалтгаанаар АНУ руу ниссэн ANA компанийн онгоц Токиод буцаж газарджээ

Эдийн засаг2 жил өмнө

Талын Зам -Шинэ Хөгжлийн гарц

Нийгэм1 жил өмнө

Х.Мөнхзаяа: Би тулга тойрсон жижиг улаач байхыг хүсдэггүй

Улс төр2 жил өмнө

АН-ын бүлгээс Монгол Улсад нүүрлэсэн 13 ХЯМРАЛЫГ нэрлэлээ

Нийгэм11 сар өмнө

Г.Болормаа: Эрх баригчид “Авлигын шүүх” гэх хэдхэн шүүгчтэй учраа олохыг хүсэж байна

Нийгэм2 жил өмнө

Монгол Улсын Төрийн сүлд, далбаа хэрхэн бүтсэн талаар түүх

Нийгэм2 жил өмнө

Аймаг, сумдын баяр наадмын товыг НЭГТГЭН ХҮРГЭЖ БАЙНА

Covid-193 жил өмнө

Коронавируст халдварын эсрэг дархлаажуулалтын 35 цэгийн байршил

Эдийн засаг2 жил өмнө

ГЕГ-ын статистик мэдээлэл

Нийгэм2 жил өмнө

Сун Гүй Мин: Монголын уул уурхайн салбарын хөгжилд Шинь Шинь компани хоёр том технологи нэвтрүүлсэн

Улс төр2 жил өмнө

Ханшийг тогтворжуулах чиглэлээр интервенц хийдэггүй

Эдийн засаг3 жил өмнө

Нөөцийн мах зах, худалдааны төвөөс 1.6 дахин хямд байна

Нийгэм2 долоо хоног өмнө

Энэ амралтын өдрүүдэд ДОЛООН байршилд зам хааж, шинэчилнэ

Энтертайнмент5 сар өмнө

CHEF’s TABLE: Дэлхийд танигдсан зоогийг мэргэжлийн тогоочийн гараас амтлах үдэш

Энтертайнмент5 сар өмнө

Гар утсан дээрх ажлын App-уудаа устгахаас таны амралт эхэлнэ

Энтертайнмент5 сар өмнө

ATOX Esports анх удаа ESL Pro League-т оролцохоор боллоо

Эдийн засаг5 сар өмнө

“Замын-Үүд, Эрээний эдийн засгийн хамтын ажиллагааны бүс”-ийн хөрөнгө оруулалтын чуулга уулзалт боллоо

Улс төр5 сар өмнө

Д.Ганбат: Цалинтай ээжийн 50 мянган төгрөгийг цалин шиг цалин болгоё л доо

Улс төр5 сар өмнө

ШИНЭ ХОРШОО I Ардчилсан нам 180 мянга гаруй малчдаас уучлал гуйх ёстой

Улс төр5 сар өмнө

Шадар сайд, УОК-ын дарга С.Амарсайхан цаг үеийн асуудлаар мэдээлэл өгч байна

Дэлхий5 сар өмнө

ОХУ-ын ерөнхий сайдад Changan загвараар үйлдвэрлэсэн Волга автомашин бэлэглэжээ

Дэлхий6 сар өмнө

Киргизстаны нийслэлд Энэтхэг, Пакистаны оюутнууд, цагаачдын эсрэг үймээн гарчээ

Дэлхий6 сар өмнө

Франц улсад хар тамхины гэмт хэрэгтнийг замаас нь оргуулсан зэвсэгт халдлага гарав

Дэлхий6 сар өмнө

Өмнөд Солонгосын тагнуулын байгууллага Ким Жон Уныг магтсан суртал нэвтрүүлгийн дууг хориглох хүсэлт гаргажээ

Энтертайнмент6 сар өмнө

Apple компани iPad бүтээгдэхүүнийхээ шинэ загваруудыг танилцууллаа

Дэлхий6 сар өмнө

Хүчтэй борооны улмаас Хятадад хурдны зам нурж, 24 хүн амиа алдав

Энтертайнмент6 сар өмнө

БНСУ “BTS” хэмээх нэртэй хиймэл дагуул хөөргөжээ